AMERİKA BÜLTENİ (21 Ocak 2011)
Follow @amerikabulteni
ABD’nin iki büyük perakende kitap satış zincirinden biri olan Borders, ülke genelindeki açık kalan 399 mağazasını da kapatacağını açıkladı. Böylece 40 yıllık tarihinde bir zamanlar 1000 mağaza sayısına ulaşan ve bir süredir hızla şubelerini kapatan Borders’ın, yeniden toparlanma umudu da tamamen yok oldu. Bu habere belki de en çok on yıllardır kendisine karşı büyük bir rekabet veren baş rakibi Barnes & Nobles zinciri sevindi.
Borders’ın patronu Mike Edwards, çalışanlarına yazdığı mektupta, ‘’Gerçek şu ki Borders bir süredir, hızla değişen kitap endüstrisi, e-kitap devrimi ve ekonomik kriz rüzgarlarıyla savruluyordu. Bazı çabalar sergiledik ama maalesef başarılı olamadık.’’ dedi. Ancak Borders’ın rakibi Barnes & Nobles, bu yıl geçen yıla oranla satışlarını artırmış halde ve Borders’ın akıbetini yaşayabileceğine dair bir sinyal da henüz yok.
Peki, Borders nerede hata yaptı? Bu konuda farklı teoriler var:
Amazon ile yapılan ölümcül anlaşma
Bloomberg News’den Matt Townsend’a göre Borders’ın 2001 yılında Amazon ile yaptığı anlaşma sonun başlangıcı oldu. Amazon’a web sitesini işletme hakkı veren Borders böylece, kendi müşteri ağının, Amazon’un tarlası haline gelmesine imkan verdi. Borders 2008 yılına kadar tuğladan kitapçılar inşa ederken, ancak 2008 yılında kendi bağımsız web sitesini kurmayı akıl edebildi. Ancak artık çok geçti. Kindle’ı çıkaran Amazon artık online kitap piyasasının ana patronu haline gelmişti.
Ölmekte olan CD ve DVD’ye aşırı yatırım
Borders’ın en büyük işletme hatalarından biri ise CD ve DVD piyasasına satışlarına çok yoğunlaşması oldu. Oysa her ikisi de dijitalleşme ve internet üzerinden tüketim arttıkça müşterisi hızla azalan ürünlerdi. Townsend’in verdiği bilgiye göre 2006 yılında Borders’ın CD ve DVD satışlarından geliri 600 milyon dolardı ve bu da gelirinin yüzde 17’sini oluşturuyordu. 2009’da iTunes bu piyasanın hakimi haline geldi ve Borders’ın CD DVD satışları yüzde 28 düştü.
e-Kitap trenine çok geç bindi
Amazon ilk Kindle’ı 2007 yılında piyasaya sürdü. Ertesi sene Barnes&Nobles ‘Nook’ ile piyasaya girdi. Borders bu piyasaya girmeye karar verdiğinde artık çok geçti. Çözümü, kandalı e-reader şirketi Kobo’ya yatırım yapmak aradı. PCWorld yazarı Harry McCracken,
‘’Borders ancak geçen hafta Kobo e-kitap okuyucu cihazlar için masalar kurmuştu. Kesinlikle çok yetersiz ve kesinlikle çok geçti’’ diyor.
Çok fazla mağaza açtı
‘’Eğer e-book fırtınası olmasaydı da Borders iflas ederdi. Borders bir yandan teknolojik ve sosyal değişimleri ıskalarken aynı anda da art arda kurduğu mağazaların tuğla sıvasıyla uğraşıyordu’’ diye yazan McCracken, ekliyor:
‘’Geçen yıl San Francisco’da birbirinden 1 mil bile uzaklıkta olmayan en az 4 Borders mağazası saymıştım. Deha değilim ama ortalam büyüklükte bir şehrin bu kadar küçük alanda bu kadar dev kitap mağazasını nasıl taşıyacağını ben bile merak etmiştim. Barnes Nobles’ın ise aynı bölgede sadece 1 mağazası vardı.’’
Borders’ın tarih olmasıyla kazananlar ve kaybedenler
Kazananlar
En büyük kazananları hiç şüphesiz bağımsız mahalle kitapçıları olacak. 1990’lı yıllar boyunca bağımsız küçük kitapçılara kabus yaşatan büyük zinciler uzun vadede kaybediyor. Borders’ın piyasadan çekilmesiyle en çok keyiflenenlerden biri de AP’den Mae Anders’a göre Barnes Nobles. Her ne kadar o da geleceğinden çok emin değilse de şimdilik kesinlikle işleri artacaktır. Aslında Barnes Nobles da yaklaşık bir yıldır satışa çıkarılmış durumda ama 1 yıldır sadece tek bir müşteri çıktı: Liberty Media.
Son olarak e-book piyasası da Borders’ın kaybıyla kazananlar arasına girecek.
Kaybedenler
Hiç şüphesiz en büyük kaybedenler Borders çalışanları. Son olarak 399 mağazada çalışan 10 bin 700 çalışan da işini kaybedecek.
NewYorker’dan Ian Crouch’a göre ülkedeki en büyük ikinci kitap satış zincirinden yoksun kalacak yayınevleri de ikinci kaybeden.
Küçük bütçeli dergileri de Borders’ın tarih olmasıyla beraber daha zor günler bekliyor. Çünkü birçok yeni müşteri ve okura en ekonomik olarak ulaşma imkanlarından biri kitapçı zincirleri. Bağımsız kitapçılar genellikle dergi satmıyor.
Ayrıca, Borders ile işbirliği yapan Kanadalı e-kitap üreticisi Kobo da kaybedenler arasında. AP’den Michael Norris ise e-book piyasasının da olumsuz etkileneceğini iddia ediyor: ‘’Çünkü çok sayıda kişi, daha sonra e-reader’dan almak üzere yeni kitapları genelde bu tür mağazalarda inceliyor. Artık böylesi araştırma inceleme için fiziksel mekanlardan mahrum olacak.’’
Follow @amerikabulteni