AMERİKA BÜLTENİ (27 Eylül 2015)
Follow @amerikabulteni
ABD, Temsilciler Meclisi Başkanı John Boehner’ın Papa’yı ağırladıktan hemen sonra görevinden istifa edeceğini açıklamasının şokunu yaşarken, Boehner’ın yerine yeni Temsilciler Meclisi Başkanının nasıl seçileceği de gündeme geldi. ABD’nin Başkan ve Başkan Yardımcısından sonra üçüncü koltuğunda oturan Ohio milletvekili Boehner, 30 Ekim itibarı ile hem Meclis Başkanlığından hem de milletvekilliğinden istifa edeceğini açıklamıştı. John Boehner, partinin, ‘establishment’i olarak anılan merkeze yakın ılımlı kanadından. Partisinin Çay Partili ve tutucu sağ kesimden milletvekilleri ile sık sık karşıya gelmesine rağmen liderliğini sürdürmeyi başardı. 2013 ve 2015 seçimlerinde karşısına çıkan hiçbir isim 12’den fazla oy alamadı. Herşey düşünüldüğü gibi giderse Boehner’ın koltuğuna oturmaya en yakın isim, halen Cumhuriyetçi çoğunluk grubunun liderliğini sürdüren ve Beohner ile politik görüşleri çok benzeşen Kevin McCarthy. Şimdi merak edilen partinin muhafazakar kanadından McCarthy’e karşı kimin ortaya çıkacağı… Peki seçim süreci nasıl işleyecek?
İşte Temsilciler Meclisi başkanlık seçiminin nasıl olacağıyla ilgili bilmek isteyeceğiniz herşey:
Başkanlık seçimi nasıl oluyor?
Temsilciler Meclisi Başkanlık seçimi, Temsilciler Meclisindeki tüm milletvekillerinin katıldığı açık oylama ile gerçekleştiriliyor. Kimin kime oy verdiğini herkes görüyor.
Temsilciler Meclisindeki milletvekili dağılımı nasıl?
ABD’nin halen görevde olan ve 2016 sonuna kadar çalışacak olan 114’ncü Kongresinde, Temsilciler Meclisinde çoğunluk grubuna son iki dönemdir olduğu gibi Cumhuriyetçi Parti sahip. 435 sandalyeli Meclis’te 247 sandalyeye sahip olan Cumhuriyetçi Parti, 1929-1931 arasındaki 71’nci Kongreden beri en yüksek oranlı çoğunluğa sahip. Demokrat Partinin ise 188 sandalyesi var.
Kimler Temsilciler Meclisi başkanı olabilir?
Temsilciler Meclisinde milletvekilleri istedikleri her hangi bir meslektaşları için oy kullanabilir. Seçilecek kişinin aday olup olmaması önemli değil. Dahası, oy verecekleri kişinin Kongre üyesi olması bile şart değil. Meclis dışından bir isme de, aday değilse bile oy vererek başkan seçebilirler. Dışarıdan seçilirse başkan, herhangi bir oyalamada oylar eşit çıkmadıkça oylamalara katılamaz. Ancak uygulamada bugüne kadar hiç Kongre dışından bir isim seçilmedi.
Kimin kazandığına nasıl karar veriliyor?
435 milletvekilliğinin salt çoğunluğunu yani 218 oyu elde eden kişi Meclis başkanı seçiliyor. Ancak kullanılan oy sayısının salt çoğunluğu da seçilmeye yetiyor. Bu yılın Ocak ayındaki seçimde böyle olmuştu. 405 milletvekili oy kullandığı için Boehner’a 205 oy yetiyordu. 216 oyla yeniden başkan seçilmişti.
Kimse salt çoğunluk oyu elde edemezse ne olur?
Dünyadaki birçok benzerinin aksine ilk turda hiçbir aday salt çoğunluğu elde edemezse, ikinci turda az oy alan adayların elemesi yapılmıyor. İkinci turda ilk turdaki gibi oylama tekrarlanıyor. Yine salt çoğunluk olmazsa yine tekrarlanıyor. Meclis Başkanlığı koltuğuna çok az milletvekili oyu ile başkan seçilerek makamın çoğunluğu temsil gücünü törpülememek için bu konuda ısrar ediliyor. Ta ki sonunda çoğunluk oyu alabilecek adayda uzlaşılıncaya kadar devam eder.
Meclis Başkanına neden başkan yerine ‘speaker’ deniyor?
Bu sorunun yanıtı için: Temsilciler Meclisi Başkanına Neden ‘Speaker’ Deniyor?
Demokrat Partinin adayı kim olacak?
Mecliste azınlık grubunu temsil eden Demokrat Partililerin, ‘grup lideri’ Nancy Pelosi’ye oy vermeleri bekleniyor.
Cumhuriyetçi Partinin adayı kim olacak?
Temsilciler Meclisi başkanlık seçimini bir dramaya dönüştürecek olan da Cumhuriyetçi Partinin içindeki adaylık çekişmesi olacak. Bütün Cumhuriyetçi Parti grubu aynı isme oy verse rahatlıkla başkan seçiyorlar. Ancak, partinin muhafazakar tutucu kanadıyla ‘establishment’ olarak adlandırılan merkez kanadı arasında partiye kaimiyet konusunda süren mücadelenin Meclis Başkanlığı seçimine yansıyacağı da bekleniyor. Bu grubun, Cumhuriyetçi Partinin meclis grubu liderliğini sürdüren California milletvekili Kevin McCarthy’nin seçilmesine gölge düşürebileceği ama nihayetinde seçilmesini engelleyemeceği yaygın kanaat. Ancak, başkan aday adaylığı seçiminin de harekete geçirdiği bu aktivizm ruhu, seçimi Cumhuriyetçi parti açısından bir kabusa da dönüştürebilir.
Follow @amerikabulteni