AMERİKA BÜLTENİ (6 Ekim 2015)
Follow @amerikabulteni
2015 Nobel Fizik Ödülüne, atomaltı parçacıkları alanında araştırmalar yapan Japon ve Kanadalı iki bilim insanının layık görüldüğü açıklandı. İki bilim insanı ayrı ayrı çalışmalarına rağmen çalışmaları aynı keşfe kapı araladı.
Yakın zamana kadar sıfır yüklü ve sıfır kütleli olduğuna inanılan temel atomaltı parçacık nötrino üzerine araştırmalar yapan Tokyo Üniversitesinde görevli Takaaki Kajita ve Kanada Queen’s Üniversitesinde görevli Arthur McDonald, ‘nötrino’nun aslında bir kütleye sahip olduğunu ortaya koyan çalışmalarından ötürü ödüle layık görüldüler. Nobel komitesi iki fizikçinin keşiflerinin, ‘madde’ye bakışı değiştirdiğine ve belki de evrene bakışımızı değiştirebileceğine dikkat çekti. Açıklamada, iki bilim insanının, araştırmaları ile nötrinoların kimlik değiştirdiğini tespit ettiklerini, bu metamorfozlarının da nötrinoların aslında bir kütlesi olduğunun göstergesi olduğuna işaret edildi.
İlk kez Avusturyalı bilim insanı Wolfgang Pauli’nin 1930’lu yıllarda teori olarak ortaya attığı nötrinoların varlığı 1950’li yıllarda tespit edilebildi. Her saniye vücudumuzdan bile milyarlarcası geçen nötrinoların ölçümü ve tespiti olağanüstü zor. Japonya’da Tokyol yakınlarındaki bir çinko madenine içine kurulan yaklaşık 1 kilometrelik Super-Kamiokande nötrinoe araştırma merkezi ve Kanada’daki Sudbury nötrino gözlemevi bu konuda çalışmalardaki başarılarıyla ünlü.
Japon ve Kanadalı fizikçiler, ödülün 850 bin euro değerindeki parasal kısmını da paylaşacak.
Nobel Fizik Ödülü tarihinden bazı çarpıcı bilgiler:
– 1901 yılından beri 108 fizik ödülü verildi. 1916, 1931, 1934, 1940, 1941 ve 1942 yıllarında, ödüle layık çalışma bulunmadığı için ödül verilmedi.
– 47 kez Nobel Fizik Ödülü tek bir bilim insanına verildi. 31 fizik ödülü iki bilim insanına verildi. 30 fizik ödülü ise 3 bilim insanı arasında bölüşüldü.
– Nobel ödülü kazananlar arasındaki en yaygın doğum günü, 28 Şubat ve 21 Mayıs.
– En geneç Nobel Fizik Ödülü sahibi 25 yaşında olduğu 1915 yılında ödülü babasıyla paylaşan Lawrence Bragg.
– En yaşlı Nobel Fizik Ödülü sahibi Raymond Davis. 2002 yılında ödülü kazandığında 88 yaşındaydı.
– Bugüne kadar Nobel Fizik Ödülü kazanan 198 ödül sahibinden sadece ikisi kadın. 1903’te ödülü kazanan Marie Curie (1911’de de kimya dalında kazandı) ve 1963’te kazanan Maria Goeppert-Mayer.
– Bu ödülü iki kez kazanan tek isim, 1956 ve 1972’de ödüle layık görülen John Bardeen. Marie Curie ise Nobel Ödülünü iki kez kazanan diğer bilim insanı.
Follow @amerikabulteni