Skip to content
Menu

ABD’de seçim günü: İşte sonucu en fazla merak edilen 8 seçim

voteAMERİKA BÜLTENİ (3 Kasım 2015)

ABD’de her yıl Kasım ayının ilk Salı günü seçim günü. Bu yıl, Federal Kongre veya Başkanlık seçimi yok ama bazı eyaletlerde Kongre ve valilik seçiminleri, bazı şehirlerde belediye başkanlığı seçimleri, bazı eyaletlerde ve şehirlerde ise değişik konularda referandumlar için halk sandık başına gidiyor.

İşte bu seçimlerden ülke genelinin ilgisini en fazla çeken 8 politik drama:

1 – Kentucky’de eyalet valiliği seçimi ve çok ilginç adayı

Birçok politik gözlemci, Kentucky valilik seçimini ABD’denin ulusal politikasının küçük ölçekli bir benzeri olarak görüyor. Bunun en önemli nedeni ise Cumhuriyetçi Partinin, Donald Trump’ı çok andıran ilginç adayı. Trump gibi seçim kampanya bağışı toplamayan milyoner Matt Bevin, Kentucky’deki seçim turlarını altın kaplama Cadillac Escalade arabasıyla yaptı. Bevin, ‘beni satın alamayacaklar çünkü zaten çok param var’ propagandası ile ilgi ve destek topluyor. Kentucky’nin Demokrat Partili valisi Steve Beshear, iki dönem görev yaptığı için yeniden aday olamıyor. Eyaletin Demokrat Partili adalet bakanı Jack Conway partisinin vali adayı olarak anketlerde az farkla Bevin’in önünde yer alıyor. Kentucky, iki parti arasında bölünmüş durumda. Demokratlar eyalet genelinde birçok koltuğu ve Eyalet Temsilciler Meclisinin çoğunluğunu ellerinde tutuyor. Cumhuriyetçiler ise Eyalet Senatosu ile eyaletin ABD Federal Kongresinde milletvekillerinde çoğunluğu ellerinde tutuyor.

NOT: 2015 yılının bir diğer önemli eyalet valiliği seçimi ise Louisiana’da gerçekleşiyor. Seçimin ilk turu 24 Ekimde gerçekleşti. Ancak ikinci tur bugün yerine 21 Kasımda yapılacak.

2 – Virginia Kongre seçimi

ABD Başkanlık seçiminin iki parti arasında gidip gelebilen kritik eyaletlerinden biri olan Virginia’da bugün eyalet Kongresinin 140 sandalyesinin seçimleri var. Cumhuriyetçiler 100 sandalyeli Temsilciler Meclisinde halen açık çoğunluğa sahip ama 40 sandalyeli Eyalet Senatosunda 21’e 19 yani tek senatörlük çoğunluğa sahip. Eyaletin Demokrat Valisi Terry McAuliffe başta olmak üzere Demokratlar en azından Senatoda çoğunluğu ele geçirebilmek için yoğun bir çaba harcıyor. Demokratların ellerindekileri kaybetmeden fazladan tek bir senatörlük daha kazanması, eyalet politikasındaki hassas dengeyi Demokratlar lehine bozacak. Eyaletin özellikle Washington DC’ye yakın kuzey kesimlerindeki nüfus yapısının değişimi Cumhuriyetçilerin işini zorlaştırıyor.

3 – Mississippi: Vatandaşa eğitim parasını alması için dava hakkı

Eyaletin bugün yapılacak valilik seçimi formaliteden ibaret görünüyor. Mevcut Cumhuriyetçi Vali Phil Bryant’ın karşısında, Demokrat Partinin adaylığını kazandığından annesinin bile haberinin olmadığı bir tır şoförü var. Eyalet kamuoyunun gözü ise bugün farklı bir nedenle sandıkta. Halk, eyalet kongresinden kamu okullarına yeterli bütçe ayrılmadığında yargıya başvurma hakkı kazanıp kazanmama konusunda eyalet anayasasında bir değişiklik için referanduma gidiyor. Anayasa değişikliğini savunanlar, eyalet kongresinin bütçeden eğitime ayırması gereken parayı ayırmadığına dikkat çekiyor. Cumhuriyetçiler ise, bu anayasal değişikiliğin hakimlere, eyalet bütçesi üzerinde kontrol gücü vereceği gerekçesiyle karşı çıkıyor.

4 – Ohio marihuanayı serbest bırakacak mı?

Bugünkü referandum sonucuna göre Ohio, marihuana içmeyi ve satışını serbest bırakan ilk ‘Midwest (Ortabatı)’ eyaleti olabilir. Yine marihuana lehine bir sonuç çıkarsa Ohio, marihuanayı serbest bırakan 5’nci eyalet olacak. Ancak referandumun çok daha dikkat çekici bir sonucu daha olacak. Eğer marihuana özgürlüğünü kazanırsa, eyalette marihuana yetiştiriciliği sadece 10 tarlada gerçekleşecek. Marihuana satıcıları da marihuanayı sadece bu tarlalardan satın alabilecek. Aralarında marihuanaya özgürlük savunucularının da olduğu birçok kişi ise, bu zorunluluğun, marihuananın serbest bırakılmasını gerektiren özgürlük mantığına aykırı olduğunu ve belli kişileri zenginleştirecek bir adaletsizlik olduğunu savunuyor. Ve bazı eyalet Kongre üyelerinin girşimiyle referanduma bir de ‘anti-monopol’ yasa değişikliği de eklendi. Marihuanaya özgürlük ve monopol karşıtı değişikliğin her ikisinin de kazanması halinde tartışma mahkemede sonuçlanır.

5 – Colorado: Marihuanadan kazandığımız parayı ne yapalım?

Colorado eyaleti, 2012 yılında Washington eyaleti ile beraber marihuanayı serbest bırakan ilk eyalet olarak tarih yazmıştı. Eyaletin şimdiki derdi ise iki yılda marihuanadan elde edilen 66 milyon dolarlık ekstra vergi gelirinin (alkol satış gelirinden fazla) ne yapılacağı. Eyalet yasalarına göre ekstra vergi gelirleri, vergi mükelleflerine vergi iadesi olarak geri ödeniyor. Bu durumda eyaletin her sakinine ortalama 8 dolar geri ödenmesi gerekiyor. Ancak bugün yapılacak referandumda bu paranın vergi mükelleflerine bu şekilde paylaştırılması yerine, okulların bakım ve onarımı ile gençlere dönük marihuana eğitim kurslarına harcanması için Colorado sakinlerinden izin isteniyor. Marihuana satışından elde edilen vergi gelirinin önemli bir kısmı zaten ihtiyaç duyan okullara gidiyor.

6 – Houston: LGBT hakları yasası referandumu

ABD’nin dördüncü büyük şehrinde bugün belediye başkanlığı seçiminin yanı sıra dikkat çekici bir de referandum konusu var. İşyerlerinde, ev kiralama ve satışlarında cinsel kimlik de dahil her hangi bir nedenle ayrımcılığı yasaklayan değişiklik, şehir halkının onayına sunuldu. Houston, ABD’nin bu tür bir yasaya sahip olamayan tek büyük şehri konumunda. İronik olarak ise Houston ABD’nin gay bir belediye başkanına sahip en büyük kenti konumunda da bulunuyor.

7 – Salt Lake City: Muhafazakar Utah eyaletinde gay belediye başkanı mı?

Muhafazakar kimlikli Utah eyaletinin en büyük şehri ve başkenti Salt Lake City’de bugün belediye başkanlığı seçimi var. Halen belediye başkanlığını yürüten Cumhuriyetçi Ralph Becker’ın rakibi olan Demokrat Partili Jackie Biskupski, kazanırsa şehrin ilk gay belediye başkanı olacak. Salt Lake City, Mormon inancının merkezinin bulunduğu şehir. Ancak Mormon kilisesi radikal bir pozisyon değişikliğine gitti ve bu yılın Ocak ayında ‘ayrımcılığı yasaklayan yasayı’ desteklediğini açıkladı. LGBT seyahat rehberi de Salt Lake City’i ABD’nin en gay dostu 51 şehrinden biri olarak kaydediyor artık.

8 – Pennsylvania Yüksek Mahkeme ve Philadelphia belediye başkanlığı

Pennsylvania eyalet yüksek mahkemesinin 7 koltuğundan üçü için halk bugün sandık başında. Bu eyalet yüksek mahkemesinin yakın tarihindeki en geniş kapsamlı üye değişikliği olacak. Pennsylvania Eyalet Yüksek Mahkemesinin önümüzdeki bir iki yılda silah kontrol yasasından kürtaja kadar birçok idelojik uyuşmazlıkta kararlar verecek olması, mahkemedeki değişikliği ABD’nin geneli açısından da izlemeye değer kılıyor. Ayrıca başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi ile Demokratlar arasında gidip gelen (Swing State) en büyük eyaletlerden biri olan Pennsylvania’nın sisteminin belki de önümüzdeki 20 yıllık yönünün sinyali de bu oylama ile ortaya çıkacak.

Öte yandan bugün ayrıca Pennsylvania’nın en büyük kenti Philadelphia’da da belediye başkanlığı seçimi var.