Skip to content
Menu

ABD Yüksek Mahkemesinden ‘laiklik’ tartışması başlatan karar

ABD Yüksek Mahkemesinin 2017 Haziran ayı itibarı ile 9 üyesi: OTURANLAR (soldan sağa): Ruth Bader Ginsburg, Anthony Kennedy, John Roberts, Clarence Thomas, Stephen Breyer
AYAKTAKİLER (soldan sağa): Elena Kagan, Samuel Alito, Sonia Sotomayor, Neil Gorsuch

AMERİKA BÜLTENİ (26 Haziran 2017)

Birleşik Devletler Yüksek Mahkemesi, ABD’de ‘kilise – devlet ayrılığı’ ilkesi etrafında tartışmaları alevlendirecek bir karara imza attı. Missouri eyaletinde bir kilisenin, bahçesindeki çocuk oyun parkının yenilenmesi için eyaletin parklardan sorumlu Missouri Doğal Kaynaklar Dairesinden talep ettiği parasal destek, dini gruplarca yapılan projelere devlet kaynaklarından para aktarılamayacağı kuralı gereğince reddedilmişti. Columbia kentindeki Trinity Lutheran kilisesi de bunun üzerine eyalet aleyhine dava açmıştı.

Temyizler sonunda dosyayı görüşmeyi kabul eden Yüksek Mahkeme, 2’ye karşı 7 oyla, kilise lehine karar verdi ve eyaletin, kamu yararı olan bir projeyi, bu projeyi bir kilise yaptığı için desteklemeyi reddedemeyeceğine hükmetti. Yüksek Mahkemenin çoğunluk oyu ile ulaşan içtihadı, ”eyaletin, din özgürlüğünü engellemeye tehlikeli şekilde yaklaştığını” savundu. Mahkeme başkanı John Roberts’ın kaleme aldığı çoğunluk görüşünde, ‘’Bu mahkeme, genel kamu yararını dinsel aidiyet gerekçesiyle reddetmenin dini özgürce yaşamanın cezalandırılması olduğunu defalarca kararlarıyla ortaya koymuştur’’ görüşü yazıldı.

Yüksek Mahkemenin bu kararının, kamu parasının dini gruplara ait projelere yardım yapılmasında kullanılmasını yasaklayan 36 eyalette de büyük bir karışıklığa neden olması bekleniyor.

Muhalefet şerhi: “ABD’de laiklik bugün artık daha zayıf”

Yedi üyenin kilise lehinde oy kullandığı karara, diğer iki yargıç Sonia Sotomayor ve Ruth Ginsburg muhalefet şerhi düştüler. İki yargıç, verilen kararın, bir kilise bahçesindeki oyun parkı olarak görülmesinin büyük hata olacağına vurgu yaparak, masada olanın devlet – kilise ilişkisi olduğunu savundular. Yargıçlar, Yüksek Mahkemenin, tarihinde ilk kez bir kamu otoritesinden bir kiliseye doğrudan kamu parasından kaynak aktarmasını isteyerek ABD’de kilise – devlet ilişkisinde çok temel bir değişikliğe gittiği uyarısı yaptılar: ‘’Bu karar, ülkemizin uzun yıllardır benimsediği ve sonuçta her ikisinin de çıkarına olan kilise – devlet ayrılığı ilkesini zayıflatmıştır’’.

Sonia Sotomayor’un kaleme aldığı muhalefet şerhinde şöyle denildi:

‘’Kilise-devlet ayrılığın esas anlamı şudur ki, kamu otoritesi vatandaşlarından vergiyle para toplayıp sonra bu parayı herhangi bir mabede aktaramaz. Mahkeme bugün tarihi duruşa karşı körlük sergilemiş ve bizi, kilise – devlet ayrılığının anayasal ilke olmaktan çıkıp sadece bir slogana dönüşeceği bir doğrultuya yönlendirmiştir.’’

Muhafazakar yargıçlardan dipnota şerh

Kamu parasından kiliseye kaynak aktarılması lehinde karar veren 7 yargıçtan, Trump’ın mahkemeye seçtiği Neil Gorsuch ile Yüksek Mahkeme tarihinin en muhafazakar yargıçlarından biri olan Clarence Thomas ise, çoğunluk içtihadının, kilisenin kamudan gelecek parayı sadece oyun parkında kullanabileceğini, bu paranın kilisenin genel hizmetlerinde kullanılamayacağı notuna muhalefet şerhi düşerek bu kısmı imzalamadılar.

Yüksek Mahkemenin kararı, Amerikan kamuoyunda önemli bir tartışmanın da fitilini ateşledi. Kararı destekleyenler ve karara itiraz edenlerin şimdilik uzlaştığı tek konu ise, Yüksek Mahkemenin bir tek kiliseyi ilgilendiriyor gözüken kararının çok büyük sonuçlar doğuracağı.

Trump’ın vize yasağı kararına kısmi izin

Öte yandan Yüksek Mahkemenin gün içinde açıklanan bir başka kararı da Trump yönetimi için ilk legal zafer oldu. Donald Trump’ın, göreve başlar başlama uygulamaya koyduğu 6 Müslüman nüfuslu ülkenin tüm vatandaşlarına 120 gün süreyle ABD’ye girme yasağı kararı, ilk derece ve temyiz mahkemelerince durdurulmuştu. Konuyu gündeme almayı kabul eden Yüksek Mahkeme, davanın görüşülmesi için yeni yıl oturumunun başlayacağı Ekim ayında tarih belirleneceğini açıkladı. Mahkeme bu süre içinde ise Başkanlık Kararnamesinin, bu ülkelerin, ‘’ABD’de akrabası, okul ve iş bağlantısı olmayan’’ tüm yurttaşları için 90 gün yürürlükte kalabileceğine hükmetti.

AMERİKA BÜLTENİ‘ni Twitter’dan takip edebilirsiniz