AMERİKA BÜLTENİ (25 Ekim 2017)
Follow @amerikabulteni
Çin Komünist Partisinin 5 yılda bir gerçekleştirdiği olağan genel kurulu sona erdi. Belirlenen yeni parti ve ülke yönetimi, tarihi kurultayın, Çin’in tek parti rejiminden tek adam rejimine geçişinin dönemeci olarak yorumlanmasına neden oluyor.
Ülkenin en yüksek karar organ olan 7 kişilik Politbüro Daimi Komitesi 5 yeni isimle tamamen yenilenerek Xi Jinping’in partiyi tamamen kontrolüne alması zeminini güçlendirdi. Sadece 64 yaşındaki Xi Jinping ile 62 yaşındaki başbakan Li Keqiang, Politbüro Daimi Komitesinde yerlerini koruyan iki isim oldu. PDK’nın yeni isimlerinden Xi Jinping’e yakınlığı ile bilinen Wang Yang ise Başbakan Yardımcısı olarak atandı.
Politbüronun yeni üyelerinden Komünist Partisi Şanghay Genel Sekreteri Han Zheng, Halkın Politik Danışma Konferansı Başkanlığını yürütecek. Zhao Leji ise Xi’nin son 5 yılda bir çok rakibini yönetimden uzaklaştırmakta kullandığı ‘yolsuzlukla mücadele komisyonu’nu yönetecek. 67 yaşındaki Li Zhanshu Çin Parlamento Başkanı olacak. Wang Huning de Politbüro Daimi Komitesinin yeni üyelerinden biri.
Öte yandan Merkezi Askeri Komitenin liderliğine de yine Xi’ye sadık isimler getirildi.
Komünist Partisi Kurultayında ayrıca, kurultay genel kurulundan sonra partinin en yetkili karar olma organı olan ve ayda bir toplanan 25 kişilik politburo üyeleri de belirlendi. Ayrıca, yılda iki kez toplanan 200 kişilik merkez komite üyelerinin kim olacacağı da kurultayda karara bağlandı.
Mao ve Deng’den sonra yeni dönem
Çin’de geleneksel olarak devlet başkanı ve parti lideri, ikinci ve son 5 yılına başladığında Politbüro Daimi Komitesine genç bir veya iki isim atayarak, bir sonraki 10 yılda ülkeyi kimin yöneteceğini gösterirlerdi. Xi’nin de bu kurultayda, yakın adamı Chen Miner veya Guandong Parti Sekreteri Hu Chunhua’yı Politbüro Daimi Komitesine seçeceği beklentisi vardı. 50’li yaşlarında olmaları nedeniyle her iki isimden birinin 5 yıl sonra partinin en kıdemli ismi olarak Çin’in müstakbel lideri olma potansiyeli vardı. Ancak Xi Jinping ile birlikte kameraların karşısına çıkan 7 kişi de 60’lı yaşlarında ve çok büyük olasılıkla 5 yıl sonra tamamı emekli olacak isimler. En azından bir kişinin durumu ise belirsiz. Partinin müstakbel liderliği için Daimi Komiteye genç bir ismin almaması Xi Jinping’in 2022’den sonraki döneme ait uzun vadeli niyetlere sahip olduğu şeklinde yorumlanıyor.
Xi Jinping 2012’de Komünist Parti genel Sekreterliğine ve devlet başkanlığına seçildikten sonra kurduğu yolsuzlukla mücadele komisyonu ile 1 milyondan fazla parti veya devlet görevlisi, disiplin veya hapis cezalarına çarptırdı. Bir çok bölgenin, gelecekte ülkenin lideri olmaya namzet parti sekreterini de görevlerinden aldı. Bazı analistlere göre ise bu yolsuzlukla mücadele değil, partiyi Xi Jinping için dikensiz gül bahçesine çevirme operasyonuydu. Bu görevden almalar, partide Xi Jinping’e karşı en ufak bir itiraz kalmamasına yol açtı.
Ve nihayet bu sürecin sonunda haftasonunda toplanan Komünist Partisi Kurultayının son gününde Xi Jinping’in adının ve ideolojisinin partinin anayasasına bütün delegelerin oybirliği ile yazılmasına karar verildi. Xi İdeolojisi, okullarda da ders olarak okutulacak. Bu durum, Çin’de Mao’dan sonra başlayan Deng döneminin resmen kapandığı ve yeni bir dönemin başladığı şeklinde yorumlanıyor. Adının ve düşüncelerinin partinin anayasasına girmesiyle Xi Jinping, parti ve ülke üzerinde Mao’dan beri hiçbir liderin ulaşamadığı düzeyde bir tek adam kontrolüne sahip olacak. Bir çok analist, bu sıradışı gücü 5 yıl sonra partinin liderliğinden emekli etmenin ise çok da mümkün olmayacağı düşüncesinde. Çin’de devlet başkanları en fazla 10 yıl görev yapabiliyor. Ancak Xi Jinping, 2022’den sonra hem partinin lideri hem de ordunun komutanı olarak kalmaya devam edebilir ve kendi kontrolündeki bir ismi devlet başkanı olarak atayarak ülkenin kontrolünü elinde tutmaya devam edebilir.
Batı gazetelerine akreditasyon verilmedi
Öte yandan Xi Jinping’in Daimi Komitenin yeni 7 üyesi ile basın karşısına çıkacağı törene aralarında BBC, Financial Times ve The New York Times’ın da olduğu bir çok gazetenin temsilcisi alınmadı. Çin Yabancı Gazeteciler Kulübü, bunu ‘basın özgürlüğünün çirkin bir ihlali olarak’ nitelendirerek kınadı.
AMERİKA BÜLTENİ‘ni Twitter’dan takip edebilirsiniz