Skip to content
Menu

Afrika, tarihin en büyük serbest ticaret anlaşmalarından birine sahne oluyor

Afrika Birliği üyesi ülkelerin devlet başkanları, Afrika Kıtası Serbest Ticaret Bölgesini kurmaya karar verdikleri Kigali zirvesinden sonra. 21 Mart 2018.

AMERİKA BÜLTENİ (7 Eylül 2019)

Afrika Kıtası Serbest Ticaret Anlaşmasını (AfCFTA) imzalayan Afrika Birliği üyesi ülke sayısı 54’e ulaştı. Afrika Kıtasında Serbest Ticaret Kurulması Anlaşması, 1995 yılında Dünya Ticaret Örgütünün kurulmasından beri kürenin en büyük serbest ticaret anlaşması olacak. 

AfCFTA, Afrika Birliğinin 55 üyesinin de onaylaması halinde, 1,2 milyar insanın yaşadığı ve 2,5 trilyon dolarlık bir gayrisafi hasılanın gerçekleştiği alanda ticari serbestlik getirecek. 

21 Mart 2018’de Ruanda’nın Kigali kentindeki zirvede imzaya açılan anlaşmayı 2019 Ağustos ayı itibarı ile Afrika Birliğinin Eritre dışındaki 54 üyesi de imzaladı. 

Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için en az 22 ülkenin bu anlaşmayı kendi Meclislerinden geçirip resmen kabul eder hale gelmesi gerekiyordu. 29 Nisan 2019 günü Sierra Leone ve Sahra Arap Cumhuriyetinin de onaylaması ile bu sayıya ulaşıldı ve AfCFTA’nın üzerinde mutabık kalınan bölümleri uygulamaya girdi. En az 22 üye ülke onayladığı için diğer birlik üyesi ülkeler için de imza zorunluluğu gelmiş oldu. Kıtanın en zengin iki ülkesinden biri olan Nijerya da iki yıl boyunca muhalefet ettikten sonra geçtiğimiz Temmuz ayında AfCFTA anlaşmasına imza koymak zorunda kaldı. Anlaşmayı kendi meclislerinde onaylayan ülke sayısı ise 27’e ulaştı. 

Anlaşma, Afrika ülkeleri arasındaki bütün ticari faaliyetlerin yüzde 90’ında gümrük vergilerini kaldırıyor. Kalan yüzde 10’luk ‘hassas ürünler’in ticaretindeki gümrük duvarların ise aşamalı kaldırılması öngörülüyor. 

  • Rakamlarla Afrika
  • 2.6 Trilyon dolar (2020’de Afrika kıtasının GSH’sı)
  • 1.4 Trilyon dolar (2020’de Afrika’da toplam tüketici harcaması)
  • 1.1 Milyar (2040 yılında Afrika’da çalışabilir yaştaki nüfus)
  • Yüzde 50 (2030 yılında Afrika’nın şehirlerde yaşayan nüfus oranı)

Komşusu ile ticaret yapan zenginleşiyor

Uzmanlar, bu anlaşmanın kıtanın refahına yapacağı olağanüstü katkıya dikkat çekiyor. Refah düzeyi yüksek ülkeler genellikle komşularıyla ticaret yapan ülkeler oluyor. Afrika kıtasının ise 2018 itibarı ile bütün ihracatın sadece yüzde 18’i yine kıta içindeki bir başka ülkeye yapılıyordu. Buna karşılık aynı yıl Asya kıtasının ihracatının yüzde 69’u yine Asya kıtası içindeki ülkelere yapılırken, Avrupa kıtasının ihracatının yüzde 59’u da yine Avrupa kıtası içindeki ülkelere yapılıyordu. 

Birleşmiş Milletler Afrika Ekonomik Konseyinin hesaplamalarına göre de, AfCFTA ile birlikte Afrika’nın kendi içine yaptığı ihracatın oranı 2022’ye kadar yüzde 52.3 düzeyine çıkacak. Hassas ürünleri kapsayan yüzde 10’luk dilimin gümrük vergileri kalktığında ise artış ikiye katlanacak. Bu da Afrika’nın Gayrisafi Hasılasına yüz milyarlarca dolarlık ek girdiye neden olacak. Afrika Kalkınma Bankası bu hafta yaptığı açıklamada AfCFTA’nın kıta içinde 3,3 trilyon dolarlık bir ticaret hacmi oluşturacağı öngörüsünde bulundu. 

Ayrıca, ticaretteki bu pastadan pay alma ve rekabet, Afrika devletlerinin şeffaflaşma, özgürleşme, hukuk devleti ilkelerini ve yönetim kalitelerini artırmaya zorlayacak. Ayrıca AfCFTA, Afrika’nın 1950’lerden itibaren bağımsızlık kazanma sürecinden beri çoğu ülkesindeki hakim devlet ideolojisi olan sosyalist diktatörlük ve her şeyin devlet tarafından kontrol altında tutulduğu ideolojik yapısından radikal bir çıkış olarak görülüyor. Nijer Devlet Başkanı Mahamadou Issoufou, AfCFTA’nın kıta içinde büyük bir entegrasyon ve büyümeye neden olacağını bunun da Afrika’nın son yarım yüzyıldaki birçok sorununa önemli bir çözüm getireceğini belirtiyor.

AMERİKA BÜLTENİ‘ni Twitter‘dan ve Facebook‘tan takip edebilirsiniz