AMERİKA BÜLTENİ (31 Mayıs 2023)
Yeni Zelanda’da iktidardaki İşçi Partisi 2023 bütçesini geçtiğimiz hafta açıkladı. Ana amacı dar gelirli ve orta sınıf ailelerin yaşam maliyetlerini düşürmeyi hedeflemek olarak belirtilen bütçede en dikkat çeken kalemlerden biri, bugüne kadar reçeteli ilaçlar için istenen azami 5 dolar katılım payının tamamen kaldırılması oldu. Ülkede artık bütün reçeteli ilaçların ücreti ulusal bütçeden karşılanacak.
Bugüne kadar sadece 3-5 yaş arası çocuklar için olan ücretsiz okul öncesi eğitim programları artık 2 yaşındaki çocuklar için de ücretsiz olacak. İki yaşındaki çocuklar, haftalık 20 saat ücretsiz eğitim alma hakkına sahip olacak. Bu çocuk başına bütçeye haftalık ek 133 dolar yük getirecek.
Öte yandan ülke genelinde bütün toplu taşıma araçları 13 yaş ve altındaki bütün çocuklar için artık tamamen ücretsiz yapıldı. 25 yaş ve altı gençler için ise toplu taşıma ücretleri yarı fiyatına indirildi. Ayrıca, erken eğitimin sağlıklı kuşaklar yetişmesindeki kritik rolü nedeniyle erken eğitim ve kreşler ile buraların öğretmenlerine 260 milyon dolarlık ek destek sağlanması kararlaştırıldı.
Yine, Yeni Zelanda dışında öğretmenlik yapan Yeni Zelandalı öğretmenler ile yetenekli yabancı öğretmenleri Yeni Zelanda’da öğretmenliğe teşvik için 26 milyon dolarlık kaynak ayrıldı.
Ayrıca okulların, engelli öğrencilerin erişimini kolaylaştırmaları için bütçeden 147 milyon dolar ayrıldı. Ülke genelinde okulların tamamında engelli ve özel durumu olan öğrenciler için, asansörler, özel otomatik kapılar, kullanımlarına uygun tuvaletler yapılacak.
Covid döneminde başlanana ilk ve orta öğrenimdeki ücretsiz öğle yemeği uygulaması da kalıcı hale getirildi. Uygulama okul çağında iki çocuğu olan ailelere haftada 60 dolarlık tasarruf olanağı sunuyor.
Bütçede iklim değişikliği ve neden olduğu olumsuzluklarla mücadele için de birçok ek kalem oluşturuldu. Bunlardan en dikkat çekeni ise 402 milyon dolar ödenek ayrılan ‘Daha Sıcak Yuva’ programı. Söz konusu programla, Haziran 2024’ten itibaren dar gelirli 100 bin eve ısıtma ve yalıtım sistemi kurulacak. Bütçede ayrıca elektrik faturalarını azaltmak için dar gelirli evlere 7 milyon LED ışıklandırma tesisi için de ödenek ayrıldı.
Maori’ler ve Pasifik kökenli diğer yerli ulusların ihtiyaçları için de bütçeden 825 milyon dolar ek ödenek ayrıldı.
Yeni Zelanda Başbakanı Chris Hipkins, 2023 Bütçesinin, enflasyondaki düşüş eğilimini bozmayacak şekilde dikkatli bir hesaplama ile hazırladıklarını belirterek, Yeni Zelanda’nın 2025 bütçesinden itibaren yeniden bütçesi fazla veren ülkeler arasına katılacağını söyledi. Hazine Bakanlığının güncellenen öngörüsüne göre de ülkede artık 2023-2024 yılı için ekonomik durgunluğun olasılığı yok.