Skip to content
Menu

Okullarına bir tümen askerin yardımı ile girebilen 9 öğrenci

little-rock-nine

AMERİKA BÜLTENİ 

25 Eylül 2016

59 yıl önce bugün ABD başkanı Dwight D. Eisenhower, Kuzey Güney savaşından beri en kritik federal kararı verdiğinde, bütün Amerika olacakları endişeyle karışık bir merakla beklemeye başladı. Zira, 1865 yılında sona eren Amerikan iç savaşından beri ilk kez federal ordu birliklerine, iç savaşta Güney cephesinde yer almış eyaletlerden birine operasyon emri verilmişti.

Arkansas eyaletinin Little Rock şehrine gönderilen 1000 kişilik tümenin tek görevi, 9 siyahi lise öğrencisinin, 2000 beyaz öğrencisi olan liseye engellemeye maruz kalmadan girmesini sağlamaktı. ABD’nin güney eyaletlerinde siyahlarla beyazların aynı sınıflarda eğitim görmesini engelleyen ve “seperate but equal (ayrı ama eşit)” adı verilen hukuksal içtihat, 1954 yılında kaldırılmıştı. Siyah ve beyazların ayrı okullarda öğrenim görmesini anayasaya aykırı ilan edilmesinin üzerinden 3 yıl geçmesine rağmen, güney eyaletlerindeki bazı okullarda yasak fiilen sürüyordu.

Arkansas eyaletinin Little Rock şehrindeki ‘Central High School‘ adlı lise de bu okullardan biriydi. Okula bir şekilde kaydolmayı başaran 9 siyahi öğrenci, 4 Eylül 1957 günü, okula geldiklerinde, ayrımcılık taraftarı ırkçı çetelerin, derneklerin ve öğrencilerin fiziki engellemesi sebebiyle okula giremediler. Dönemin Arkansas Valisi Orval Faubos da, siyah öğrencilerin okula girmesi halinde okulda kargaşa çıkacağı ve siyah öğrencileri koruyamayacağını bahane ederek ayrımcıların safında yer aldı. Vali daha da ileri giderek, siyahi öğrencilerin okula girememesi için eyaletteki ordu birliği olan ulusal muhafızlara(National Guard) emir verince, kriz ülke gündemine taşındı. Eyalet valisi ile buluşan Başkan Eisenhower, ABD Anayasasına uyması konusunda Valiyi uyardı. Adalet Bakanının emriyle ulusal muhafızların okuldan geri çekilmesinden sonra, Vali Faubos, okulu 20 Eylül günü polis ablukasına aldı. Little Rock Belediye Başkanı Woodrow Mann’ın talebi üzerine Başkan Eisenhower, 101’nci Hava İndirme Tümenine, Little Rock şehrine girme emri verdi. İç Savaştan 80 yıl sonra ilk defa federal ordu bir güney şehrine girmişti.

Bugün bile konfederasyon yanlısı güneyli ırkçı gruplarca “ikinci işgal” olarak adlandırılan emri veren Eisenhower ayrıca, Vali Faubos’un emrindeki 10 bin ulusal muhafızın komutasını da Validen alarak federal otoritelere verdi. 25 Eylül 1957 günü, askeri birliklerin koruma çemberinde 9 siyahi öğrenci okula sokularak, diğer öğrencilerle birlikte aynı sıraları paylaşması sağlandı.

Little Rock Dokuzlusu

Amerikan tarihine Little Rock Nine (Little Rock Dokuzlusu) adıyla geçen 9 öğrenci, 39 yıl sonra 1996 yılında ünlü televizyon programcısı Oprah Winfrey’in televizyon şovunda, o gün okula girişlerini engellemeye çalışan beyaz öğrenciler ile bir araya gelerek, ABD’nin bir daha geri dönmemecesine değiştiğini izleyen herkese bir kez daha gösterdiler. Öğrenciler, 40 yıl sonra 1997 yılının eylül ayında, aralarında ABD eski başkanlarının, bakanlarının, valilerin olduğu yaklaşık 3 bin kişi ile birlikte yeniden Central High School’un kapısına ilk kez geldiklerinde, bugün artık okulda yarı yarıya nüfusa sahip tüm siyah ve beyaz öğrencilerin alkışları arasında okul girdiler. Bu 9 öğrenciye 40 yıl sonra okulun kapısının bir kolunu ABD Başkanı Bill Clinton, diğer kolunu ise dönemin Arkansas Valisi Mike Huckabee tutarak sembolik olarak açtılar. Kendisi de iki dönem Arkansas valiliği yapan ABD Başkanı Bill Clinton, 1999 yılında da bu dokuz öğrenciyi “Başkanlık Altın Madalyası” ile bir kez daha onurlandırdı.

“Hayat bir anın fotoğrafından fazladır”

elizabeth_eckford
Siyahi öğrenci Elizabeth Eckford ve kendisini o gün okula sokmamaya çalışan öğrencilerin lideri Hazel Bryan Massery (Eckford’un omzunun üstünden ona bağırırken görünen kişi), sonradan dost oldular ve ayrımcılığa karşı beraber mücadele ettiler.

1957 yılında okulların açıldığı ilk gün olan 4 Eylül günü kayıtlı olduğu Little Rock Central Lisesine gelen 15 yaşındaki Elizabeth Eckford, okulun kapısındaki ulusal muhafızlarca okula sokulmadı. Sessizce geri dönen Eckford bir anda tek başına, kendisine, yasaları çiğnediği iddiasıyla tepki gösteren yüzlerce beyaz öğrencinin ortasında kaldı. Öğrenciler, nefretle Eckford’u protesto ediyor ve okuldan uzaklaştırmaya çalışıyordu. Arkansas Democrat gazetesinin henüz mesleğindeki üçüncü ayındaki genç foto muhabiri Ira Wilmer Counts tarafından bu sırada çekilen bir kaç kare, ABD’de ayrımcılık tarihinin en çarpıcı sembollerinden biri haline geldi. Bu foğraflarda saldırgan ve saldırılan pozisyonundaki öğrenciler, eyalet valisinin okulda kargaşa çıkacak iddiasına rağmen bu ilk günlerdeki gerilim havası geçtikten sonra dost oldular. Fotoğrafta Eckford’u engellemeye çalışan öğrencilerden Hazel Bryan Massery, “Bu fotoğraftan dolayı kendimi yıllarca Amerikan nefret kuşağının poster çocuğu gibi gördüm. Ama bir şekilde de hayatımın o berbat anımdan fazlası olduğunu biliyordum” diye anlatıyor duygularını. Massery 1963 yılında ilk kez Eckford’a ulaşarak kişisel olarak da özür dilemiş. Sonraki yaşamlarının büyük bölümünde iki öğrenci birlikte bütün ülkeyi dolaşarak ayrımcılığa karşı okullarda konferanslar verdiler.  İki öğrenci, hayatlarının bu en kritik anından 40 yıl sonra 1997 yılında yeniden Central High School önünde görüntülendiler. Kameranın arkasında yine foto muhabiri Ira Wilmer Counts vardı. Ancak bu kez, gecikmiş okul arkadaşlığı hatırasını belgelemek için yan yana durmuştular. Massery, yaşadıklarını ”A Life is More Than a Moment (Hayat bir andan fazladır)” adlı kitabında anlattı.

9 öğrenci şu anda ne yapıyor?

rek-nine-2

Ernest Green(75): Central Lisesinden mezun olan ilk siyahi ünvanını aldı. Sosyoloji dalında yüksek lisans yaptı. Carter ve Clinton yönetimlerinde çalıştı. Lehman Brothers şirketinin kamu finans direktörlüğünü yapıyor.

Melba Pattillo Beals(75): Illinois eyaleti River Forest’ta bulunan Dominican Universitesinde Afrikan Amerikalıların Tarihi Kürsünün başkanlığnı yapıyor.

Elizabeth Eckford(75): Little Rock Dokuzu girişiminin sembolü fotoğrafın kahramanı olan Eckford Arkansas’ta adli teşkilatta çalışıyor. 2003 yılında 23 yaşındaki oğlu tartışmalı bir polis kurşunuyla hayatını kaybettiğinde bir kez daha haberlere konu olmuştu.

arkansas-nine
Dokuz Öğrencinin heykeli, sonradan Arkansas Eyalet Kongresi binasının avlusuna dikildi.

Gloria Ray Karlmark(74): İsveç’te yaşıyor ve IBM için çalışıyor. “Computers in Industry” dergisinin kurucusu ve editörlüğünü yaptı.

Carlotta Walls LaNier(74): Colorado’da emlak şirketi kurdu.

Terrence Roberts(75): California’da psikolog oldu.

Jefferson Thomas: Vietnam gazisi. 30 yıl Ohio Valiliğinde çalışıp emekli oldu. 2010 yılında 68 yaşındayken hayatını kaybetti.

Minniejean Brown Trickey(76): Clinton yönetiminde çalıştı. Arkansas Eyalet Üniversitesinde öğretim üyeliği yaptı.

Thelma Mothershed Wair(76): Lise öğretmeni oldu.

Foto muhabiri Ira Wilmer Counts: 2001 yılında kanserden hayatını kaybetti. 1957 yılında çektiği fotoğraf, AP tarafından yüzyılın en önemli 100 fotoğrafından biri ilan edildi.

AMERİKA BÜLTENİ‘ni Twitter’dan takip edebilirsiniz