AMERİKA BÜLTENİ (29 Kasım 2016)
Follow @amerikabulteni
ABD’de 8 Kasım’da yapılan başkanlık seçimini, anayasal seçim sistemi olan ‘electoral college’ sistemine göre Donald Trump kazandı ve ülkenin ‘seçilmiş başkan’ ünvanını kazandı. Ancak, seçimi seçici delege oyunda kaybeden Hillary Clinton’ın, toplam halk oyunda rakibine attığı farkın yaklaşık 2,5 milyon oya ulaşması, seçimin gündemden düşmesini engelliyor. Partiler üstü bağımsız online veri merkezi Cook Political Report’un verilerine göre Hillary Clinton’ın rakibine attığı oy farkı Pazartesi günü itibarı ile 2 milyon 332 bin 814’e ulaştı. CPR verilerine göre Clinton’ın ABD genelinde aldığı oy oranı Pazartesi günü itibarı ile 64,826,234 iken ABD başkanı seçilen Donald Trump’ın toplam oy sayısı ise 62,493,420.
Oy sayımı devam eden eyaletlerin çoğunun Demokrat Parti yoğunluklu eyaletler olması nedeni ile sayımın resmen tamamlanmasına kadar Clinton’ın toplam halk oyundaki farkını biraz daha da artırması bekleniyor. Ancak bunun seçim sonucuna bir etkisi olmayacak. Çünkü, eyaletleri kimin kazandığı belli olduğu için her eyaletin ‘electoral college’daki bütün delege sayısı o adaya yazılıyor. Ve bu anayasal hesaba göre Donald Trump fiilen ABD başkanı seçilmiş durumda.
Öte yandan, Yeşiller Partisinin başkan adayı Jill Stein’in Wisconsin, Michigan ve Pennsylvania’da yeniden sayım için girişimde bulunması, seçimi yeniden tartışma gündemine taşıdı. Clinton’ın kampanyasının da Cumartesi günü bu eyaletlerdeki yeniden sayım çabalarına katılacağını ancak aktif olarak desteklemeyeceğini açıklaması Donald Trump’ı kızdırdı. Twitter hesabından attığı Tweetlerle duruma tepki gösteren Trump, halk oyundaki açık farkla geriye düşüşünü ise seçim hilelerine bağlıyor. Trump, kaybettiği New Hampshire, California ve Virginia eyaletlerinde ciddi oy sahtekarlıkları yapıldığını iddia etti ancak buna ilişkin somut hiçbir gerekçe öne sürmedi. Siyasi analistler, seçim sonucunu değiştirmese bile halk oyunda milyonlarca oy farkla geriye düşmesinin, Trump’ın ‘halkın tercihi’ olduğu iddiasını zayıflattığı ve harekat alanını daralttığı yorumunda bulunuyor.
ABD başkanlık seçiminde Yeşiller Partisinin başkan adayı olan Jill Stein’in itirazı üzerine, Wisconsin, Michigan ve Pennsylvania eyaletlerinde oylar yeniden sayılacak. Öte yandan Stein ve bir grup akademisyen, Wisconsin yetkili kurumları aleyhine mahkemeye başvurarak yeniden sayımın bilgisayarın otomatik sistemi ile değil, tek tek oyların elle sayılması şeklinde yapılmasına hükmedilmesini talep etti. Davacılar, sistemin yabancı hackerler tarafından saldırıya uğramış olma olasılığında yeniden sayım sisteminin de bundan etkileneceği gerekçesiyle elle tek tek yeniden sayım talep ediyor. Stein yaptığı açıklamada, amaçlarının Donald Trump’ın başkanlıktan etmek olmadığını ve bunu muhtemel de görmediklerini ancak seçim sisteminin güvenli işlediği konusunda emin olmak istediklerini söyledi.
Bazı Demokratlara göre ‘zaman israfı’
Demokrat Partililerin çoğu ise yeniden sayma çabaları konusunda çok da hevesli değil. The Hill’in haberine göre bazı Demokrat stratejistler ise bütün bu çabayı zaman ve para israfı olarak görüyor. Bu çabalarla ilgili olarak, ‘’Donald Trump, Ekim ayında seçimde hile yapılacağını ve yenilirse seçim sonucu kabul etmeyeceğini açıkladığında onu sert şekilde eleştiren kesimlerin, şimdi seçim sonucunu kabullenmeye yanaşmadığı’’ görüntüsü verildiği şeklinde bir başka eleştiri de çok sayıda Demokrat Partili tarafından dile getiriliyor.
Bir adayın başkan seçilebilmesi için 270 Electoral College oyuna ihtiyacı var. Mevcut sonuçlara göre Trump’ın 306 ve Clinton’ın 232 oyu var. Trump’ın 10 bin oy farkı ile kazandığı Michigan’ın 16 seçici delege oyu var. Trump’ın 30 bin oy ile önde olduğu Wisconsin’in ise 10 seçici delege oyu var. Trump’ın 70 bin oyla önde olduğu Pennsylvania’nın ise 20 delege oyu var. Bu üç eyaletteki oy sayımının da Clinton’ın lehine sonuçlanması halinde ancak 270’e ulaşabiliyor. Ancak, Pennsylvania ve Wisconsin’deki oy farkı, bgünkünden farklı bir sonucun çıkmasını neredeyse imkansız kılıyor. New Yorker’dan Amy Davidson bu tabloya dikkat çekerek, ‘’Trump’ın yönetimini şekillendirdiği ve bu nedenle muhalefete önemli görevlerin düştüğü böylesi kritik bir dönemde Demokratların yapması gereken daha önemli işleri var’’ diye yazdı.
İşte Pazartesi itibarı ile iki adayın toplam halk oyundaki durumları:
| Clinton | Trump | Clnt | Trmp | |
| % | % | |||
| Toplam halk oyu | 64,826,234 | 62,493,420 | 48.1 | 46.4 |
| 13 Kritik eyalet | 21,369,541 | 22,199,865 | 46.6 | 48.4 |
| Diğer eyaletler | 43,456,693 | 40,293,555 | 49.0 | 45.4 |
| 13 kritik eyalet | ||||
| Arizona | 1,161,167 | 1,252,401 | 45.1 | 48.6 |
| Colorado | 1,338,870 | 1,202,482 | 48.2 | 43.3 |
| Florida* | 4,504,975 | 4,617,886 | 47.8 | 49.0 |
| Iowa | 653,669 | 800,983 | 41.7 | 51.1 |
| Maine | 354,873 | 334,878 | 47.9 | 45.2 |
| Michigan* | 2,268,839 | 2,279,543 | 47.3 | 47.5 |
| Minnesota | 1,367,705 | 1,322,949 | 46.4 | 44.9 |
| Nevada* | 539,260 | 512,058 | 47.9 | 45.5 |
| New Hampshire* | 348,526 | 345,790 | 46.8 | 46.5 |
| North Carolina | 2,186,982 | 2,360,768 | 46.2 | 49.8 |
| Ohio | 2,386,900 | 2,822,004 | 43.7 | 51.7 |
| Pennsylvania | 2,875,952 | 2,944,123 | 47.7 | 48.8 |
| Wisconsin | 1,381,823 | 1,404,000 | 46.4 | 47.2 |
| Diğer Eyaletler | ||||
| Alabama | 728,061 | 1,316,314 | 34.4 | 62.1 |
| Alaska | 116,256 | 163,199 | 36.5 | 51.3 |
| Arkansas* | 380,494 | 684,872 | 33.7 | 60.6 |
| California | 8,307,133 | 4,284,020 | 62.2 | 32.1 |
| Connecticut | 897,572 | 673,215 | 54.6 | 40.9 |
| Delaware* | 235,603 | 185,127 | 53.4 | 41.9 |
| Washington DC* | 282,830 | 12,723 | 90.9 | 4.1 |
| Georgia* | 1,877,963 | 2,089,104 | 45.9 | 51.0 |
| Hawaii | 266,891 | 128,847 | 62.2 | 30.0 |
| Idaho | 189,765 | 409,055 | 27.5 | 59.3 |
| Illinois | 3,085,376 | 2,141,262 | 55.8 | 38.7 |
| Indiana | 1,039,130 | 1,557,299 | 37.9 | 56.8 |
| Kansas | 414,788 | 656,009 | 36.2 | 57.2 |
| Kentucky* | 628,854 | 1,202,971 | 32.7 | 62.5 |
| Louisiana* | 780,154 | 1,178,638 | 38.4 | 58.1 |
| Maryland | 1,649,004 | 937,462 | 60.2 | 34.2 |
| Massachusetts | 1,968,114 | 1,083,348 | 60.8 | 33.5 |
| Mississippi | 478,130 | 694,326 | 40.0 | 58.1 |
| Missouri | 1,054,889 | 1,585,753 | 37.8 | 56.9 |
| Montana | 177,709 | 279,240 | 35.9 | 56.5 |
| Nebraska | 283,322 | 494,881 | 34.3 | 59.9 |
| New Jersey | 2,143,474 | 1,599,873 | 55.5 | 41.4 |
| New Mexico | 385,234 | 319,666 | 48.3 | 40.0 |
| New York | 4,153,119 | 2,641,375 | 58.3 | 37.1 |
| North Dakota* | 93,758 | 216,794 | 27.2 | 63.0 |
| Oklahoma* | 420,375 | 949,136 | 28.9 | 65.3 |
| Oregon | 999,540 | 777,132 | 50.0 | 38.9 |
| Rhode Island | 252,511 | 180,542 | 54.4 | 38.9 |
| South Carolina* | 855,373 | 1,155,389 | 40.7 | 54.9 |
| South Dakota | 117,442 | 227,701 | 31.7 | 61.5 |
| Tennessee | 869,189 | 1,521,162 | 34.9 | 61.1 |
| Texas | 3,868,291 | 4,683,352 | 43.3 | 52.4 |
| Utah* | 310,676 | 515,231 | 27.5 | 45.5 |
| Vermont* | 178,573 | 95,369 | 56.7 | 30.3 |
| Virginia* | 1,981,473 | 1,769,443 | 49.8 | 44.4 |
| Washington | 1,740,860 | 1,219,935 | 54.3 | 38.1 |
| West Virginia | 188,794 | 489,371 | 26.5 | 68.6 |
| Wyoming* | 55,973 | 174,419 | 21.9 | 68.2 |