AMERİKA BÜLTENİ (29 Ekim 2017)
Japonya’da özellikle de ‘Kansai’ bölgesinde sonbahar akşamları, Japon davulu ve flüt ritmiyle yayılan tempolu bağırış çağırışların duyulma zamanıdır.
Her mahallenin köyün kendine ait bir ‘Danjiri’ arabası var. ’Danjiri guruma’’ denilen, Budist veya Şintoist mabetlerine benzeyen tahtadan yapılma ağır ve büyükçe bir araba. Bunlar aslında bir tür seyyar tapınak. Ve her yıl Ekim ayında civardaki bütün mahallelerin ‘Danjiri’leri, matsuri(festival)’ olan yerlerde toplanıp güç yarışı yapıyor.
Danjiri festivali 1703 yılında Osaka’nın hemen güneyindeki Kishiwada bölgesinin feodal liderince, hasat zamanı tanrılara şükür amacıyla başlatıldı. Bugün de Japonya’nın en büyük danjiri festivali hala burada yapılıyor. Danjiri festivallerinin Osaka ile çzdeşleşmesinin nedeni de bu.
Danjiri ‘tapınaklar’, insanların halatla çekmesiyle hareket ediyor. Özel oymacılık eseri bu maddi ve manevi açıdan değerli arabalar her mahallede ona ait özel bir mekanda korunuyor. Köyün, mahallenin gençleri haftalarca önceden koşu, yürüyüş ve çekme antrenmanları yaparak büyük güne hazırlanıyor. İşte haftalar boyunca akşamları sokaklardan evlere ulaşan tempolu bağırışlar, antrenman yaparak koşan bu gençler. Her muhit, danjiri arabasının bakımı, süslemesi ve bu gençler için esnafından bağış topluyor. Bağış yapan her esnafın adlarının yazıldığı fenerlerle festival gününe kadar yaklaşık 1 ay bütün sokaklar aydınlatılıyor.
Büyük gün geldiğinde şafak vakti danjiri ekipleri tapınaklarda toplanıp, güvenlik için dua ediyor. Ardından, danjiri arabası, özel garajından çıkarılıyor ve festival güzergahına taşınıyor.
Her Danjirinin önünde halatla çeken bir ekip var. Yaklaşık 30 metre uzunluğunda bir halatı, iki sıra halinde 40-50 kişiden oluşan çekiciler tutuyor. Eski gemilerdeki kürek mahkumları gibiler. En önde daha çok çocuklar çekiyor. Arabaya yakın yerlerde ise daha atletik gençler çekiyor halatı. Başlarında gardiyanları var. Bağırarak veya ellerindeki yelpazelerle çekicileri ‘döverek’ motive ediyorlar. Her ‘danjiri’nin içinde iki ‘taiko’cu (Japon davulu) bir ‘kane’ci (zil)’, bir de flütçüden oluşan Danjiri orkestrası var.
Danjirinin üzerinde ön arka ve bazen yanlarda, virajlarda ters yönde ağırlık yaparak denge yapan kilolu mahalle sakinleri bulunur. En üstte de danjirinin kaptanı durur. Onun komutlarına göre yön ve hız verilir. Danjirinin arkasındaki 15-20 kişilik ekibin görevi ise dümencilik. Danjiri’yi kaptanın istediği yönde çevirirler. Bu ekip direksiyon direğine bağlı halatları dönecekleri yöne çekince danjirinin ön tarafı döner.
Danjiri ekibi aslında, hepsi beraber son derece senkronize olmayı gerektiren oldukça tehlikeli bir iş yapıyor. Çünkü oldukça ağır bir araç olan Danjiri çok hızlandığında özellikle de dönüşlerde devrilme riski çok yüksek. Veya, freni olmadığı için düşen birinin ezilmesi çok olası. Hemen her yıl ülke genelinde danjiri devrilmesi ve ölüm yaralanma gibi olaylar meydana geliyor. Hatta, güzergah üzerinde dönüş yerlerindeki esnaf, danjirinin dükkana dalması ihtimaline karşı ‘danjiri sigortası’ bile yapıyor.
Her muhitin danjiri ekibi kendine özgü renk ve yazıları olan ‘happi (geleneksel Japon montu)’ giyiyor. Her Danjiri arabasını kadını erkeğiyle yediden yetmişe o danjirinin ait olduğu mahallenin sakinleri de bazen koşarak bazen yürüyerek takip ediyor.
Danjirinin son günü akşam danjiri arabası mahallenin en işlek merkezine getiriliyor. Burada konfetilerle ve çiçeklerle selamlanıyor. Arabadan da toplanan mahalleliye şeker ve hediyeler atılıyor. Sonra araba ekibi ve bütün mahalleli, mahallenin Şinto tapınağına festivalin kapanış ayini için gidiyor.
Tanrıların arabaları, bir sonraki güz günü çıkarılmak üzere yeniden özel mekanlarına çekiliyor.
AMERİKA BÜLTENİ‘ni Twitter’dan takip edebilirsiniz