Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA 30 yıllık Uzay Dolmuşu programını bu sene sonunda sona erdirmeyi planlıyor. Amerika’nın uzaya ilk kez insan göndermesinden sonra ilk kez astronotları yörüngeye ya da Uluslararası Uzay İstasyonu’na taşıyacak bir uzay aracı olmayacak. Bazı astronotlar Amerikan uzay programının geleceğinden endişe duyuyor.
Jim Lovell 1968’de ayın yörüngesine giren Apollo 8’deki astronotlardan biriydi. Milyonlarca insan bu uçuşu ekranları başında izledi. Amerikan uzay programı aya insan göndermeye çok yaklaşmıştı. Bu da bir sonraki yıl gerçekleşti:
Şimdi 50, 40 yaşında olan insanlara rastlıyorum. Bu kişiler o tarihte çocuktu. Bana mühendis,bilimadamı olma ilhamını siz verdiniz diyorlar.
Lovell’ın ilham verdiklerinden biri de daha sonra astronot olan Pamela Melroy. Melroy 2007 yılında uzay dolmuşu Discovery’nin kaptanlığını yaptı:
Apollo bir nesil öğrenciye ilham verdi. Uzay dolmuşu da aynı rolü oynayacak.
Lovell uzay dolmuşu ya da Amerikan yapımı bir araç olmadan yeni neslin uzay programından heyecan duyamayacağından kaygı duyuyor:
Uzay programının gidişatını eleştirenlerden biri oldum çünkü bu program benim hayatımın büyük bir kısmını kapladı. Devam ettiğini görmek isterdim. Korkarım herşey boşa gitmiş olacak.
Uzay dolmuşu programının sonu 2003 yılında, Columbia Dünya’ya dönüşünde parçalanınca başladı. Araçtaki 7 astronotun hepsi yaşamını yitirdi. Pam Melroy felaketi soruşturan ekipteydi:
Columbia trajedisi hepimiz için büyük bir yara oldu. Dolmuşun uçuşa devam etmekte çok eski olduğuna inananlar vardı. Ben bu fikre katıldığımdan emin değilim. Bence dünyanın yörüngesinin dışına çıkmanın vakti gelmişti. Ancak bu kaza herkese bu işin ne kadar tehlikeli olduğunu hatırlattı.
Programın sona erdirilmesinde bir diğer neden de yüksek maliyetti. NASA uzay dolmuşunun bir seferinin maliyetinin 450 milyon dolar olduğunu belirtiyor.Lovell bu parayla istihdam ve kalkınma yaratıldığını savunuyor:
Uzayda bir sent bile harcanmıyor. Bütün para dünyada harcanıyor. Yeni teknoloji yaratacak işlere harcanıyor.
Başkan Barack Obama insanlı uzay uçuşları ile ilgili görüşünü geçen sene açıklamıştı. Obama’nın görüşü yeniden Ay’a değil, Mars’a adam yollayacak teknolojinin geliştirlmesini öngörüyor. Melroy bu fikrin yeniden değerlendirilmesi görüşünde:
Biraz pratik yapmadan 6 ay seyahat etmek kolay değil. Ay bence en bariz seçenek. Küçük bir gezegen de bir seçenek. Bence ikisinin de iyi ve kötü yanları var. Bence Mars’a yapacağımız o büyük yolculuk öncesi bir yerde pratik yapmamız gerekecek.
Başkan Obama’nın uzay uçuşları ile ilgili vizyonu özel şirketlerin yeni nesil insanlı uzay araçlarını üretmelerini de içeriyor. Amerikalı astronotlar şimdilik Rus yapımı Soyuz uzay kapsülleri ile Uluslararası Uzay İstasyonu’na gidip gelebilecek:
Ruslar her seferinde bize 60 milyon dolar fatura çıkarıyor. Ama uzun vadede özel şirketlerin çıkaracağı faturaya kıyasla Ruslar daha ucuza gelecek.
NASA Uzay Araştırma Teknolojileri adlı şirkete 75 milyon dolar verdi. SpaceX olarak bilinen şirket uzay dolmuşu üretecek. Şirket Aralıkta test edilen aracın astronotları yörüngeye adam başı 20 milyon dolara taşıyabileceğini söylüyor. Dragon kapsülü 7 astronot taşıma kapasitesine sahip
SpaceX ilk insanlı uçuşunu 2014 yılında gerçekleştirmeyi hedefliyor.(VOA)