CİHAN (16 Mart 2012) Yurtdışında yaşayan vatandaşlar da ülkenin ve şehrin adına göre değil Türkiye’de olduğu gibi adrese dayalı kayıt altına alınacak. Yurtdışındaki seçmenler, temsilcilikler ile yerel makamların uygun göreceği yerlerde kurulacak seçim sandıklarında oy kullanabilecek.
TBMM Anayasa Komisyonu’nda kabul edilen ‘Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’ ile yurtdışında yaşayan vatandaşların bulundukları yerde oy kullanmalarının yolu açılıyor.
Seçmen listeleri, yurtdışı seçmen kütüğü esas alınarak Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından oluşturulacak ve elektronik ortamda ilan edilecek. Yurtdışı seçmenlerin oy kullanmasında, sandık, gümrük kapılarında oy kullanma veya elektronik oylama yöntemlerinin birlikte veya ayrı ayrı uygulanmasına ise seçim türüne ve yabancı ülkenin durumuna göre Dışişleri Bakanlığı’nın görüşü alınarak, YSK tarafından karar verilecek. Oy kullanma işlemlerinde ise Dışişleri Bakanlığı’nın bilişim altyapısından faydalanılacak.
Seçmenler, yurtdışı temsilciliklerde ve ihtiyaç duyulması halinde yerel makamların uygun göreceği diğer yerlerde kurulacak sandıklarda oy kullanacak. Seçimin yapılacağı günün 45 gün öncesinden başlamak üzere YSK tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde düzenlenen oy verme gün takvimine göre, seçim gününden önceki 5. gün saat 17.00’ye kadar oy kullanılabilecek. Ancak, yabancı ülkedeki seçmen sayısı gözetilerek oy kullanma gün süresi, Dışişleri Bakanlığı’nın görüşü alınarak YSK tarafından kısaltılabilecek.
OY KULLANMADA MAHALLİ SAAT DİKKATE ALINACAK
Oy kullanma saatleri ise mahalli saat dikkate alınarak 8.00-17.00 arasında olacak. Yabancı ülkenin durumu gözönünde tutularak, seçmenlerin, hangi yurtdışı temsilciliğinde tatil günleri dahil 24 saat, hangilerinde daha az süreyle oy kullanabileceğine Dışişleri Bakanlığı’nın görüşü alınarak YSK tarafından karar verilecek.
Yabancı ülkede yaşayan seçmen sayısının fazlalığı halinde ise YSK, oy kullanmanın başladığı tarihten itibaren 30 gün boyunca her seçmenin kendisi için belirlenen günlerde ve sandıkta oy kullanmasını sağlayacak. Bu süre içinde oy kullanamayan seçmenler de yabancı ülke için belirlenen son oy verme gününden öncesi 10 gün içinde belirlenen sandıkta oy kullanacak.
Hangi yurtdışı temsilciliğinde ve mahalde sandık kurulacağına, sandık kurulunun hangi görevlilerden oluşacağına, Dışişleri Bakanlığı’nın görüşü alınarak YSK tarafından karar verilecek. Sandık kurulu başkan ve üyelerinin seçimi, yurtdışı ilçe seçim kurulunca yapılacak. Sandık Kurulu, bir kamu görevlisi üye ve son milletvekili genel seçiminde Türiye genelinde en çok oy alan 3 siyasi partinin bildirikleri birer isimden oluşacak.
Siyasi partiler üye bildirmezse, eksiklik, kamu görevlileri veya seçmenler arasından seçilecek üyeyle doldurulacak. Sandık kurulu başkan ve üye seçimleri, yurt dışında öncelikle sandığın kurulacağı yerde görevli kamu görevlisi ve seçmenler arasından yapılacak.
OY PUSULASI ÖZEL RENKTE BASILACAK
YSK, özel olarak oy pusulası imal edecek ve özel renkte bastırılmış oy zarflarını Yurt Dışı ilçe Seçim Kurulu’na gönderecek. Yurtdışında kullanılacak oy sandıkları, oy kullanma kabinleri ve diğer araçların ebatları dahil tüm özellikleri ile bir sandıkta oy kullanacak seçmen sayısı, yabancı ülkenin durumu gözönünde tutularak Dışişleri Bakanlığı’nın görüşü alınarak YSK tarafından farklı olarak belirlenecek.
Oy kullanacak seçmenin kimliği, Türkiye Cumhuriyet kimlik numarasını taşıyan nüfus cüzdanı, resmi belgeler veya pasaportundan belirlenecek. Bilgisayar destekli merkezi seçmen kütüğü sistemi üzerinden ise diğer yöntemlerle oy kullanıp kullanmadığı kontrol edilecek.
Sandık kurulları tarafından her gün oy verme süresinin bitimi olan 17.00’de veya başka bir bitim saati belirlenmişse bu saatte sandık açılacak. Çıkan oy zarfları açılmadan adedi, oy kullanan seçmen sayısı ve bunların birbirine uygunluğu tutanakla tespit edilecek.
Yurtdışı İlçe Seçim Kurulu’nca, yurt içerisinde oy verme süresi bittikten sonra, yurtdışından ağzı mühürlü olarak gelen oy torbaları, genel esaslara uygun bir şekilde Yurtdışı İlçe Seçim Kurulu’nun denetimi altında, sandık kurullarına açtırılarak sayım ve dökümü yaptırılacak. Tutanaklar esas alınarak birleştirme işlemlerine ilişkin tutanak düzenlenecek ve sonuçlar Ankara İl Seçim Kuruluna iletilecek. Ayrıca, geçici gümrük kapısı seçim kurullarından gelen geçici birleştirme tutanağındaki sonuçlar da kendi içeresinde birleştirilecek ve bu sonuçlar Ankara İl Seçim Kurulu’na gönderilecek.
MAVİ KART UYGULAMASI
Doğumla Türk vatandaşı olup çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını kaybedenlere ve altsoylarına verilecek Mavi Kart, değerli kağıtlar arasında sayılıyor. Bu kişiler elektronik ortamda tutulan ‘Mavi Kartlılar Kütüğü’ne kaydedilecek. Bu kütüğe kaydedilenler ise her türlü nüfus olaylarını yurtiçinde nüfus müdürlüklerine, yurtdışında da dış temsilciliklere beyan etmekle yükümlü olacak.
Doğumla Türk vatandaşı olup çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını kaybedenler ve üçüncü dereceye kadar olan altsoyları, istisnalar dışında Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam edecek. Milli güvenliğe ve kamu düzenine ilişkin hükümler saklı olacak. Bu madde kapsamında bulunan kişilerin seçme ve seçilme, muafen araç veya ev eşyası ithal etme hakları ile askerlik hizmetini yapma yükümlülüğü olmayacak.
2017 yılına kadar milletvekili seçimi, Cumhurbaşkanlığı seçimi ve halk oylamalarında kimlik numarası esas alınarak veya mevcut bilgilerle Yurtdışı Seçmen Kütüğü oluşturulabilecek.