AMERİKA BÜLTENİ (1 Ekim 2017)
Follow @amerikabulteni
San Diego’da, küresel sürdürülebilirlik programlarına destek amacıyla, biyolojik sistemler üreten sentetik biyoloji firması Synthetic Genomics’in (SGI) bodrum katındaki bu makine, biraz irice bir normal üretim ekipmanı gibi görünüyor.
Ancak, Technology Review’e göre bu makine başka hiçbir makinenin yapamadığını yapıyor; Sadece kendisine iletilen dijital kodları kullanarak biyolojik çıktı (print) elde edebiliyor. SGI için çalışan bilim insanları son bir yılda yaptıkları deneylerde, binadaki diğer odalardan makineye genetik kodlarını dijital ortamda gönderdiklerinde, otomatik olarak nezle virüsü DNA’sı çıkarmasını sağladılar.
DNA’dan virüs üretmek ilk kez yapılan bir şey değil. Ancak ilk kez bunu otomatik olarak bir makine yapıyor.
SGI bilimcileri teknik adı BioXP 3200 olan bu cihaza, “digital-to-biological converter (dijitalten biyolojiye dönüştürücü) diyor. Gerekli kimyasal hammaddelere sahip makine, kendisine genetik kodları gönderildiğinde, bu kimyasalları kullanarak DNA’nın yanı sıra, RNA, protein ve benzeri yapıları da üretiyor.
Henüz prototip düzeyinde olan bu makine iki yönlü yeniliğe kapı aralıyor. Dünyanın bir yerinde salgın baş gösterdiğinde, salgın bölgesine anında aşının kodları gönderilerek salgının yayılmasını önleyebilir. Yine, hastaların yatağının yanında hastanın sağlık durumuna göre otomatik olarak tamamen kişisel ilaç üretebilir.
İkinci ve daha çarpıcı kapı ise, her ne kadar bakterilerden başlasa da yaşam ‘print’ etmenin yolları konusunda bir dizi yeniliğe ön ayak olacak olması. Bu ne anlama geliyor?
2005 yılında SGI’yı kuran biyolog Craig Venter, bu DNA printer’ının nihai amacının bir gün ‘yaşam’ı galaksinin başka köşelerine de ‘ekmek’ ve yine uzayın başka yerlerinde denk gelinebilecek yaşamı da dünyada yeniden üretmek olduğunu söylüyor. Aslında firma, NASA ile, olası dünya dışı bakteriyal yaşamların dünyada yeniden üretilmesi ile ilgili bir çalışma da yapmış.
Uzayın başka yerlerine hayat ‘ekmek’ ise, ‘dünyada yaşamın nasıl başladığı’ ile ilgili bir teoriye gönderme yapıyor. ‘Panspermia’ olarak adlandırılan teoriye göre, dünyaya yaşam, bir meteor veya göktaşı ile geldi.
Bu makinenin teknolojisine yatırım yapan firmalardan Excel Ventures’un yönetici Juan Enriquez’e göre dünyadan uzaya yaşam göndermek, evrenin bu iyiliğine bir teşekkür olacak. ‘’Bu dünyanın dışında bir şeyler yapmak istiyorum’’ diyor Enriquez ve ekliyor: ‘’Bu DNA printer’larından birini Mars’a yollayıp, orada yakıt çıktısı, atmosfer ortamı çıktısı veya gıda çıktısı almak’’ istiyorum.’’
Şirketin, makinenin diğer gezegenlere ‘hayat’ fakslayabilmesi yönüyle ilgili olarak SpaceX ve Tesla gibi firmalarıyla ünlü yatırımcı Elon Musk ile de görüşmeler yapıldığını belirtiyor.
Kuş gribi başlangıç oldu
Dijitalden biyolojiye dönüştürücünün çalışmaları 2013 yılında SGI ve ilaç firması Novartis’in, ortaya çıkan bir virus salgınında, virüsün verilerine ulaştıkları anda bu verileri kullanarak aşının yapıldığı tohum virüsler çok hızlıca üretebilme testleri sırasında başladı. Testlerden sonra ilk uygulama şansına Çin’de ortaya çıkan bir tür kuş gribi (H7N9) salgını ile ulaştılar. Çinli yetkililer, yeni virüsün DNA dizinini online yayınladılar. DNA dizinini internetten alan uzmanlar iki gün süren çalışma sonunda, hiçbir virus örneğine sahip olmadan, tamamen dijital bilgiden, aynı virüsün DNA’sını çıkarmayı başardılar. Bu çıktı hemen Novartis’e ulaştırıldı ve onlar da virüsün aşısını geliştirdiler.
AMERİKA BÜLTENİ‘ni Twitter’dan takip edebilirsiniz