AMERİKA BÜLTENİ (17 Aralık 2018)
ABD’de federal devlet bir kez daha zorunlu kepenk kapatmanın eşiğine geldi. Kongre bu hafta içinde anlaşıp yeni harcama yetkisi yasası çıkarmazsa Cuma günü gece yarısı bütçeleri kalmayacak federal kurumlar ve hizmetler durmak, bu kurumların çalışanları da zorunlu ücretsiz izne çıkmak zorunda kalacak. Çünkü, federal devlet kurumlarının, Kongre’den yetki olmadan tek kuruş para harcaması bile anayasaya aykırı.
ABD Başkanı Donald Trump’ın bütçe yasasının onayı için Meksika sınırına duvar inşası için 5 milyar dolar ödenek şartında ısrarı, görev süresi bu ay sonunda sona erecek Kongre’nin 21 Aralık’tan önce bir yasa çıkarmasını belirsizliğe soktu. Trump ile geçen hafta Beyaz Saray’da hararetli bir görüşme yapan Demokrat Partili Kongre liderleri Nancy Pelosi ve Senatör Chuck Schumer, Kongre’nin federal devlete sınır güvenliği için en fazla 1,6 milyar dolar ödenek verebileceğini bunun da duvar için olmayacağını ilettiler.
Donald Trump’ın kameralar önünde federal devletin durmasını tercih edeceğini ve bunun sorumluluğunu üzerine alacağını söylemesi de Cumhuriyetçi Partili Kongre üyelerini sıkıntıya soktu. Yeniden seçime girmediği için 3 Ocak 2019 itibarı ile görevi sona erecek Temsilciler Meclisi Başkanı Paul Ryan’ın da kalan 5 günde Temsilciler Meclisini yasanın çıkması için seferber etmekte çok da kararlı olmaması tedirginliği artırıyor.
Bazı Cumhuriyetçiler, Kongre’nin toplanacağı Çarşamba günü, Cuma günü ödeneği bitecek federal kurumlara 26 Aralık gününe veya Kasım ayında seçilen yeni Kongrenin göreve başlayacağı 3 Ocak’a kadar ek kaynak sağlaması ve o tarihe kadar da Kongre’nin yeni bir yasa üzerine uzlaşması için çaba harcıyor.
Bazı federal ve bakanlıkların bütçe harcama yetkisi 2019 Eylül ayına kadar olduğu için Cuma günü ‘kısmi kepenk kapatma’ yaşanacak.
Aralarında Pentagon, Eğitim Bakanlığı, Çalışma Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı gibi bakanlıkların da olduğu çoğu kurumun 2019 Eylül ayına kadar bütçe harcama yetkisi olduğu için Cuma günkü kapanmadan etkilenmeyecekler.
Cuma günü gece yarısı harcama yetkisi kalmayacağı için acil ve ulusal güvenlik hizmetleri dışında tüm faaliyetlerine ara vermek zorunda kalacak bakanlık ve kurumlar arasında, Ulaştırma Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Barınma Ve Kentsel Kalkınma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Tarım Bakanlığı, Hazine Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Adalet Bakanlığı ve İç Güvenlik Bakanlığı.
Demokrat Partinin hesaplamalarına göre yaklaşık 800 bin kamu görevlisi Cuma gece yarısından itibaren zorunlu ücretsiz izne çıkacak. Bu bakanlıklarda ‘zorunlu ve acil hizmetler yürüten’ personel izne gönderilmeyecek ama ücretsiz çalışmak zorunda kalacak. Bu şekilde 420 bin kamu görevlisi var. Bunların çoğunluğu, federal kolluk görevlileri, federal hapishane görevlileri, FBI çalışanları, Narkotik kolluğu ve Orman yangınıyla mücadele birimleri çalışanları… Kongre, bir harcama yasasında uzlaştığında genellikle bu durumdaki kamu çalışanlarına geriye dönük olarak ücretleri de yasaya ekleniyor.
NASA ve milli parklar çalışanları da dahil 380 bin kamu görevlisi evlerine ücretsiz izne gönderilecek.
Federal devlet, bugüne kadar 15’ten fazla kez kepenk kapattı
ABD’de Kongre ile Beyaz Saray arasında bütçe konusunda uzlaşma olmaması durumunda ‘federal devlet kurum ve hizmetleri duruyor. Buna ‘government shutdown’ deniyor. 1977 yılından beri federal devlet 15’ten fazla kez kepenk kapatmak zorunda kaldı. Bunların çoğu 3 günü geçmedi. Bazıları 1 gün sürdü. Bu yıl başında gerçekleşen iki kepenk kapatmadan ilki 3 gün ve ikincisi 6 saat sürmüştü.
1995 yılı Aralık ayında başlayan kepenk kapatma ise, 21 gün sonra 5 Ocak 1996’da Clinton yönetimi ve Kongre anlaşınca sona ermişti. 2016 yılında 16 gün süren tam kapatma, ABD’ye 24 milyar dolara mal olmuştu.
ABD’nin başkenti Washington District of Columbia, hiçbir eyalete değil, doğrudan federal hükümete bağlı olduğu için bu tür durumlardan doğrudan etkileniyor. 1990’lardaki kepenk kapatmalarda, çöpler toplanamamış ve birçok belediye hizmeti yapılamamıştı.
Borsalar ve piyasalar, kepenk kapatmadan etkilenmiyor ve açık kalmaya devam ediyor.
Kepenklerin kapanması ABD’ye vize başvuralarını etkileyip etkilemeyeceği ise henüz belirsiz. 1996’daki kepenk kapatmada günlük 20 bin – 30 bin arası vize başvurusu hakkında işlem yapılamamıştı.
AMERİKA BÜLTENİ‘ni Twitter‘dan ve Facebook‘tan takip edebilirsiniz