AMERİKA BÜLTENİ (9 Mart 2020)
Asya piyasaları Pazartesi gününe, korona paniğinin ve küresel petrol fiyatlarındaki çakılmanın neden olduğu keskin düşüşle başladı. Petrol İhraç Eden Ülkeler grubunun (OPEC), Viyana’daki toplantısında düşen azalan taleple baş edebilmek için arzı kısmada Rusya ve Suudi Arabistan arasında anlaşma çıkmadı. OPEC üyesi olmamakla birlikte grupla birlikte hareket eden Rusya, ham petrol üretiminin kısılmasında ısrar etti. Grubun fiili lideri konumundaki Suudi Arabistan ise Rusya anlaşmaya yanaşmayınca, dünya piyasalarını şok eden bir kararla, Asya, ABD ve Avrupa’daki müşterilerine ham petrol fiyatını varil başına 6-8 dolar arasında indirme kararı aldı. Bu şok karar ham petrolün ortalama varil fiyatını bir gecede yüzde 25 civarında düşürerek, 1991 Körfez Savaşı sürecinden beri en keskin düşüşün yaşanmasına yol açtı. Küresel ham petrol fiyatı, brent türü ham petrolde varil başına 35 doların altına geriledi. ABD petrolü ise ise 30 dolara civarına kadar düştü.
Suudi Arabistan, dünyada petrolü en az maliyetle üretebilen ülke. Dolayısıyla fiyatların düşmesi, kısa vadede Suudi Arabistan’dan çok diğer petrol üreticilerini olumsuz etkileyecek.
Örneğin, Suudi Arabistan’ın petrol fiyatını düşürmesi, Amerika’da benzin istasyonlarında daha düşük benzin fiyatı anlamına geliyor. Ancak, dünyanın en büyük petrol üreticisi haline gelmiş Amerikan petrol üreticileri açısından zarara yol açabilir.
Çin’den İtalya’ya kadar birçok fabrika haftalardır kapalı, araç trafiğinde keskin düşüş var ve bu nedenle petrole talepte oldukça büyük bir düşüş var. Küresel ham petrol fiyat ortalaması, Pazar günündeki karardan önce bir önceki yıla göre yüzde 30 gerilemişti zaten.
‘’Saudi, Inc’’ kitabının yazarı ve enerji piyasaları uzmanı Ellen Wald, NPR’a yaptığı açıklamada, ‘’Suudiler, fiyatları indirip, üretimi artıracaklar. Ancak, petrollerine alıcı bulabilecekler mi bu belli değil’’ yorumu yaparak ekledi: ‘’Günün sonunda Rusya ile bu üretim ve fiyat savaşını sürdürebilmek için yeterli paraları olmaması büyük olasılık’’.
Petrol’deki keskin düşüş dünya para piyasalarını da aşağı yönde dalgalandırdı. Asya para piyasalarında Pazartesi sabahından itibaren keskin bir düşüş yaşanıyor. Japon Nikkei yüzde 5.7 düşüşle açılırken, Avustralya borsası yüzde 5 oranında geriledi. Bir çok yatırımcısının güvenli liman görmesi nedeniyle Japon Yen’i, Rusya’dan Meksika’ya kadar bir çok ülkenin parası karşısında değer kazanmaya başladı.