AMERİKA BÜLTENİ (12 Mart 2012)
Bugünlerde ABD’deki bütün siyasi analistler, Mitt Romney’nin Cumhuriyetçi Parti ‘establishment’ının (müesses nizamının) adayı olduğunda hemfikir. Bu konuda sıkça analiz yazılıyor. Peki ama kim bu establishment? Kimlerden oluşuyor? İşte bu sorunun cevabı konusunda Amerikan medyasında farklı görüşler var:
Cumhuriyetçi Kongre üyeleri ve kudretli valiler
Washington Post’tan Chris Cillizza ve Aaron Blake’e göre Cumhuriyetçi Parti establishment’ini ABD Kongresindeki Cumhuriyetçi liderler ile bazı kudretli eyalet valileri oluşturuyor. Temsilciler Meclisi Başkanı John Boehner ile Temsilciler Meclisi Çoğunluk Lideri Eric Cantor, ‘establishment’ın en önde gelen isimleri. Nitekim Cantor, yakın zaman önce Romney’i desteklediğini resmen açıkladı. Townhall’dan Guy Benson, Cumhuriyetçi Parti Ulusal Komite (RNC) Başkanı Reince Priebus’u da bu ekibin içinde görüyor.
Emekli kodamanlar
American Prospect dergisinden Patrick Caldwell ise, Bon Dole ve George H. Bush gibi emekliye ayrılmış görüntüsü veren eski kodamanların da establishment’ın ana unsurları olduğunu savunuyor. Cumhuriyetçi Partinin 1996’da Clinton’a karşı rakip çıkardığı Bob Dole da, 1992’de başkanlığı Clinton’a kaptıran baba Bush da bu yıl Romney’i destekliyor. American Thinker’dan Steve McCann da, daha önce önemli konumları işgal etmiş emekli Cumhuriyetçilerin nerdeyse tamamının da ‘establishment’ın parçası olduğu görüşünde.
Muhafazakar medya ve ‘think tank’ kuruluşlar
Steve McCann, emekli ya da muvazzaf politikacıların yanı sıra ‘establishment’ın medya ve düşünce kuruluşlarına da uzandığı düşüncesinde. New York ve Washington’u merkez tutan muhafazakar medya kalemşörleri, ekran karakterleri ve yorumcular, güce yakınlığın varlıklarının devamı için nasıl hayati olduğunu biliyor. Hakeza başkent ‘think tank’lerinde vakit dolduran birçok uzman da, bir an önce yeniden yönetime geçmenein ve aktif kamu görevleri almanın egosal içgüdüsüyle en güçlü ata oynuyor.
Bağışçılar ve danışmanlar
Steve McCann’a göre parti establishment’ını oluşturan ana unsurlar arasında parası etkili konuşan ‘derin cepler’ ile partinin siyasi çarkını döndüren ‘derin danışmanlar’ da var. Bu iki unsur da maceraya karşı ve kazanma ihtimali olan ata oynamak istediği için Romney’i destekliyor.
Dış politikanın ‘neocon’ şahinleri
Libertaryan çizginin düşünce kuruluşu Cato’nun Liberty dergisinden Justin Logan, Cumhuriyetçi ‘establishment’ın sadece iç politika hedefli odaklardan oluştuğunu düşünmenin eksik olacağı görüşünde. Dış politikaya gelindiğinde, şahin Neoconlar establishment’ın ta kendisine dönüşüyor. Örneğin, Bush yönetiminin Neocon stratejistleri Karl Rove ve Ed Gillespie artık parti establishment’ının önemli aktörleri arasında.
Aslına bakarsan ‘establishment’ diye birşey yok!
NewsWorks yazarı Dick Polman’a göre ise, uzun süredir parti establishment’i diye birşey yok:
1960’lara kadar pragmatik, sağduyulu parti establishment’i vardı. Bunlar, eski parayı temsil eden ılımlı muhafazakarlardan oluşuyordu daha çok. Wall Street ve banka yöneticileri de perde gerisinden partiyi merkezde tutuyordu. Bugün partinin tabanınındaki aşırı muhafazakarlar yapı bile parti liderlerini sevmiyor ve onlardan emir almak istemiyor. Partinin resmi başkanı Reince Priebus’un adını bir kerede doğru yazabilecek Cumhuriyetçi bulmak bile zor.