Şok uyarı: Dünya okyanusları ölüyor

23 Haziran 2011, Perşembe

(Amerika Bülteni)

Çevreci organizasyonlar uzun yıllardır, dünya okyanuslarının sağlığı konusunda uyarılarda bulunmalarına rağmen pek dikkat alınmıyorlar. Ancak ‘’International Programme on the State of the Ocean (ISPO)’’ adlı uluslararası uzman grubunun son raporu da, insanlık tarihinde görülmemiş oranda deniz canlısının neslinin tükeneceği bir döneme girilmesine ramak kalındığı uyarısında bulunuyor. ISPO, okyanusların durumunun birçok bilimadamının korktuğundan bile kötü olduğunu belirtiyor.

Son yıllarda bazı balık türlerinin sayısında yüzde 90 oranında azalmalar görülüyor. Sadece 1998 yılındaki rekor sıcaklar, okyanuslardaki her deniz canlısının üremesinde kritik role sahip tropikal mercan kayalıklarının yüzde 16’sını yok etti. Okyanuslarda devasa ‘düşük oksijen’ alanları oluşmaya başladı. Uzmanlar, eğer, bu şekilde devam ederse, birçok balık ve balina türünün yok olacağına dikkat çekiyor.

Uzmanlara göre okyanuslar 3 büyük tehditle yüzyüze. Yükselen su sıcaklığı, asitleşme, ve oksijen düşüklüğü ki oksijen düşüklüğü 55 milyon yıl önce benzeri bir kitlesel nesil kaybında da rol oynadı. Ancak bilimadamları,  55 milyon yıl öncekinden farklı olarak bu kez insanların bu gelişmede önemli rol oynadığına işaret ediyorlar. Sadece aşırı avlanma bile tek başına birçok türü tehdit ediyor. Denizlerdeki kirliklik de balık türlerinin yok olmasına yol açıyor. Ve hepsinden önemlisi okyanuslar bizim atmosfere pompaladığımız karbondioksitin çoğunu emiyor. Ve bu da pH seviyesini değiştirerek her türlü deniz canlısı üzerinde baskı oluşturuyor.

Peki bu gidişata dur demek için enler yapılabilir. IPSO en başta deniz canlısı türlerinin nesillerinin tükenmesinin yüzde 60’ından sorumlu olan aşırı avlanmanın durdurulması gerektiğini belirtiyor. Bunun, iklim değişikliğine karşı çabalarda olduğu gibi sadece insan davranışlarını değiştirmekle değil, doğrudan devlet politikalarındaki değişikliklerle sağlanabileceğinin altını çiziyorlar. Kirlilik, plastik üretimi, tarımsal gübre ve insan çöplerinin azaltılması da gerekiyor. En önemlisi ise karbondioksit salınımının azaltılması. BBC News’e yaptığı açıklamada ‘’Eğer bunu yapmazsak’’ diyor ISPO ekibinden Professor Ove Hoegh-Guldberg ve ekliyor: ‘’Denizlerde istikrarlı bir asitleşme artışı göreceğiz. Önce yosunlar ve mercan resiflerinin yok oluşuna şahit olacağız. Sonrasında ise oldukça farklı bir okyanusla karşı karşıya kalacağız.’’