AMERİKA BÜLTENİ (6 Kasım 2012)
Bir yılı aşkın süredir devam eden kampanyalardan, harcanan milyarlarca dolardan, iki ulusal parti kongresinden ve 4 TV açıkoturumundan sonra beklenen akşam geldi çattı. Dünyanın en büyük politik draması olan ABD başkanlık seçimini evinizden takip ediyorsanız, hangi kanalı saat kaçta seyredeceğiniz, hangi haberlere hangi saatlerde kulak kabartacağınız hakkında bir klavuz daha hazırladık. Buyrun:
Ne seçimi var bu akşam?
Hemen kızmayın, bu soruyu soranların vardır muhakkak bir mazareti. Sabırla cevap verelim: ABD başkanı belirlenecek. Senato’nun 33 yeni üyesi, Temsilciler Meclisi’nin 435 yeni üyesi ve 11 eyaletin valisi de bu akşam seçilecek. Ayrıca birçok eyalette eşcinsel evliliğinden, marihuananın serbestliğine kadar çok sayıda konunun da referandumu var. Hazır seçmeni oy kabinine soktuk, etinden sütünden yararlanalım diye düşünmüşler.
Televizyondan izlemenin en iyi yolu nedir?
Gökyüzündenki yıldızlar kadar seçeneğiniz var. Ama biz birkaçını sayalım: Fox kanalı seçim gecesi yayınına New York saati ile 18:00’de başlayacak. Üç büyükler NBC, ABC, ve CBS ise yine New York saati ile 19:00’da başlıyor geceye. İnce zevkliler için PBS saat 20:00’den itibaren özel yayına geçiyor. Kablolu haber kanalları ise neredeyse hiç susmadı ki başlasınlar. Cumhuriyetçilerin ‘bağımsız’ haber kanalı Fox News, Demokratların ‘bağımsız’ haber kanalı MSNBC ve bertaraf olmuş bitarafların ‘kararsız’ haber kanalı CNN ‘seçim gecesi özel’ programlarına saat 18:00’de (Türkiye saati ile 01:00) başlayacak. Habla Espanol? O zaman Univision size göre saat 19:00’da İspanyolca seçim gecesi yayınına. Al Gore’un haber kanalı Current TV de 19:00’da başlıyor. Bunların çoğu ve elbette politik yayının Kamber’i olan CSPAN, aynı zamanda internetten de canlı yayında olacak. Televizyon izlerken, biricik Amerika haberleri kaynağınız Amerika Bülteni’ni de son güncellemeler için arada bir yoklayın. CNN’in göremediği haberleri görmüşlüğümüz vardır. True Story!
Peki televizyonu açtık diyelim, ne seyredeğiz?
Eğer dediğimiz saatlerde ekran başına oturursanız muhtemelen ilk karşınıza çıkan ‘Exit Polls’ dedikleri sandık başı anket sonuçları olacak. Neler olabilir diye fikir vermesi içinden kulak kabartın ama asla çok ciddiye almayın. Biz bu anketleri birkaç kez ciddiye aldık rezil olduk. Birçok eyalette sandıklar 19:00’da kapanmaya başlıyor. Bu sonuçlar önemli.
Ya Kongre seçimleri?
Var böyleleri. Başkanlık seçimi gecesi, ‘ben senatörlük seçimiyle ilgilenirim arkadaş‘ karizmasına saygı duyuyoruz. Aşağıda saat saat gelişmelere, senatörlük yarışlarıyla ilgili tahminleri de popüler 4 politik kehanet sitesinin kim kazanacak kehnetiyle beraber verelim. Aşağıdaki kronolojide ( Rothenberg Political Report (Roth), Cook Political Report (Cook), Sabato’s Crystal Ball (Sab), ve Nate Silver’s FiveThirtyEight (538) kısaltmasıyla yer alacak. Onların kehanetleri ise ‘toss-up (kafa kafaya) (T), Demokrat eğilimli (LD), Cumhuriyetçi eğilimli (LR), nerdeyse kesin Demokrat (SD), ve nerdeyse kesin Cumhuriyetçi eyaletler de (SR) harfleriyle sembolize ediliyor.
Şimdi geceye başlayabiliriz:
18:00 (TS ile 01:00)
Indiana ve Kentucky’de sandıklar kapanacak. Romney’nin ikisinde de rahat kazanması bekleniyor. Indiana’da dikkat çekici bir senato yarışı da var. Joe Donnelly (D) ve Richard Mourdock (R) arasında. Senato seçiminin kehanetler: (Roth: T, Cook: T, Sab: LD, 538: LD)
19:00 PM (TS ile 02:00)
Dramanın başlayacağı saat. Virginia’nın tamamında, Florida’nın büyük bölümünde ve New Hampshire’ın bir bölümünde sandıklar kapanacak. Eğer Virginia’da ve Florida’da Romney kaybederse başkan olma şansı yüzde tek haneli rakamlara düşer. Obama ikisini kaybederse bütün gözler Ohio’ya dönecek.
Virginia’da ayrıca gecenin en kemik kıran senatörlük yarışı var. Eyaletin iki eski valisi Tim Kaine (D) ve George Allen (R) arasındaki mücadele gerçekten dikkat çekici. Buyrun kehanetleri. (Roth: T, Cook: T, Sab: LD, 538: LD)
19:30 (TS ile 02:30)
Ohio ve North Carolina’da sandıkların kapanacağı, dananın kuyruğunun ilk ciddi tehlikeyi yaşayacağı saat. Obama NC’yı süpriz yaparak 2008’de kazanmıştı. Eğer Ohio’yu kazanırsa Romney için herşey biter. Romney kazanırsa başkanlık savaşı Vahşi Batı’ya Iowa, Colorado ve Nevada’ya kayar.
Ohio’da bir de senatörlük savaşı var: Senatör Sherrod Brown (D) ile koltuğuna göz diken Josh Mandel (R) arasında. Senatörlük seçiminin kehanetlerini de verelim: (Roth: LD, Cook: LD, Sab: LD, 538: SD)
20:00 (TS ile 03:00)
Pennsylvania, Michigan, Massachusetts, Connecticut, Maine, Texas, Missouri, North Dakota ve Illinois’de sandıklar kapanıyor. Tabii bir de Florida ve New Hampshire’ın geri kalanında. Florida hakkında kimin kazandığı ilk olarak bu saatte ekranlara gelir büyük olasılıkla. Diğer eyaletler bu geceki dramada başrolde değiller. Ancak eğer Romney Michigan ve Pennsylvania’da kazanırsa Obama için çok zor gece olacak.
Bu saat itibarı ile bazı senatörlük seçimi sonuçları da alabilirsiniz. İşte kehanetler:
Massachusetts: Sen. Scott Brown (R) ile Elizabeth Warren (D) karşı karşıya (Roth: T, Cook: T, Sab: LD, 538: SD)
Connecticut: Rep. Chris Murphy (D) ile Linda McMahon (R) karşı karşıya (Roth: LD, Cook: T, Sab: LD, 538: SD)
Pennsylvania: Sen. Bob Casey (D) ile Tom Smith (R) karşı karşıya (Roth: SD, Cook: T, Sab: LD, 538: SD)
Missouri: Sen. Claire McCaskill (D) ile Rep. Todd Akin (R) karşı karşıya (Roth: SD, Cook: LD, Sab: LD, 538: LD)
North Dakota: Rep. Rick Berg (R) ile Heidi Heitkamp (D) karşı karşıya (Roth: T, Cook: T, Sab: LR, 538: SR)
REFERANDUM: Maine’de gay evlilik yasağının feshedilmesi referandumu, Maryland’da eşcinsel evliliğine izin referandumu, Massachusetts’ta medikal marihuana ve doktor gözetiminde intihar izni referandumu.
20:30 (TS ile 03:30)
Arkansas’tan gelecek referendum sonucu bu dakikanıza renk katabilir. Arkansas bu gece itibarı ile medical marihuanaya ‘evet’ diyen ilk derin güney eyaleti olabilir.
21:00 (TS ile 04:00)
Eğer başkanlık seçimi Florida, Ohio ve Virginia’daki sonuçlarla belirlenmemişse fil ya da eşeğin kuyruğu bu saat itibarı ile kopmak üzere. Colorado, Wisconsin ve Minnesota’dan gelecek sonuçlar çok önemli. Ayrıca bu saatte Obama ya da Romney açısından rahat eyaletler olan New York, Arizona, Nebraska, New Mexico ve Wyoming’te de sandıklar kapanacak.
İki de çekişmeli senato yarışı var:
Wisconsin: Vali Tommy Thompson (R) ile Kongre üyesi Tammy Baldwin karşı karşıya. Kehanetler: (Roth: T, Cook: T, Sab: LD, 538: LD)
Arizona: Richard Carmona (D) büyük sürprizle Jeff Flake’i (R) zorluyor. Kehanetler: (Roth: T, Cook: T, Sab: LR, 538: LR)
REFERANDUM: Colorado, marihuananın ‘keyif’ amacıyla içilmesini serbest bırakmayı oyluyor. Arizona ahalisi ise ‘medikal’ amaçla kullanımını… Minnesota’da ise konu eşcinsel evliliği.
22:00 (TS ile 05:00)
Son çekişmeli eyaletler olan Iowa ve Nevada’da sandıklar kapanıyor. Romney’nin kesin kazanacağı Montana, Utah ve Idaho’da da. Iowa ve Nevada’da Obama önde.
Saat 23:00 (TS ile 06:00)
Obama’nın kazanacağı California, Oregon ve Washington’ta da sandıkların kapanmasıyla ülkenin kıta kesiminde oy verme işlemi sonuçlanacak.
REFERANDUM: Oregon ve Washington eyaletleri hem keyif hem de medikal amaçlı marihuanayı serbest bırakıp vergilendirmeyi oylayacak. Washington’da ayrıca gay evliliği de referendum konusu. California ise idam cezasını yasaklamayı oylayacak.
Saat 24:00 ve sonrası
Hawaii’de, Alaska’da ve American Samoa’da sandıklar kapanacak. Ancak ülke çoktan başkanını seçmiş ve seçilenler kutlamalarını bitirmiş ve evlerine yatmaya gitmiş olduğundan kimse oralarda kim kazandı yine bakmayacak.