AMERİKA BÜLTENİ (20 Nisan 2020)
ABD’nin birçok kentinde hastaneler kapasitelerinin üzerinde hastaya hizmet vermek zorunda. Boston’daki Solomont Clinical Simulation Center acil servisi doktoru Ron Medzon, NPR radyosuna yaptığı açıklamada, ‘’Hastanedeki durumu tasvir etmek çok güç. Sadece öksürüğü olduğu için test yaptırmaya gelmiş kişilerden, nefes almakta güçlük çeken ve hatta bazısı ölümün kapısında tutunmaya çalışan hastalarımıza kadar çok sayıda kişiyle ilgilenmek zorunda kalıyoruz’’ şeklinde anlatıyor.
Bugünlerde doktorları ve hemşireleri en çok yoran şey ise, yaptıkları işin, ‘en ufak hata kabul etmemesi’. ‘’Bu çok yıpratıcı’’ diyor Medzon. Bazen, dalgınlıkla hastaya, koruyucu ekipmanı olmadan yardım etme refleksi göstermeye yeltendiklerinde, hemen birbirlerini durdurmaya çalıştıklarını aktarıyor.
Gün içinde belki de en riskli anları ise, PPE’lerini, yani virüs bulaşmasın diye giydikleri bütün koruyu giysi ve ekipmanları çıkarma aşaması. Bu anlarda, kendilerini seyreden ve çıkarma kurallarına uyup uymadıklarını kontrol eden bir başka arkadaşları olmasının çok çok önemli olduğunu vurguluyor.
‘’Giyinme kısmı nispeten kolay’’ diye anlatan Dr Medzon şöyle devam ediyor:
‘’Çünkü temiziz. Henüz virüs riski olan kişi veya yüzey ile hiçbir temasımız olmamış. Giyinirken sıralamayı veya bir parçayı takmayı unutsanız bile ‘buddy system’ dediğimiz sistem yardım ediyor. Yani bir başka kişinin, siz giyindikten sonra size bakıp, eksik ekipman veya virüs temasına açık kalmış bölge olup olmadığını kontrol etmesi. Genellikle, önce bir çift eldiven giyiyorum, sonra önlüğü giyiniyorum, ardından, bir çift eldiven daha giyiyorum. N-95 maskemi takıyorum. Başlığımı giyip en son vizörü (cam siper) takıyorum. Bu da sadece, koronavirüs taşıdığını bilmediğimiz kişilerden test için örnek almak için yaptığımız hazırlık.’’
‘’Bu örneği, herhangi bir şekilde size bulaşmadan almak işin zor kısmı. Bu nedenle de bu tür işlerde hep çift kişi olmaya ve biri aşamaları yerine getirirken, diğer kişi de listeden yapılması gereken her şeyi yaptığımızı kontrol edip uyarmasına dikkat ediyoruz. Ne kadar mükemmel, deneyimli ve işi bilen olduğumuzu düşünürsek düşünelim değiliz. Bu yüzden destek çok önemli. Çünkü çalışırken kendimizi göremiyoruz. Önlüğümü çıkarma eğitim testi yaptığım zamanlar, defalarca, başarısız oldum. ‘Şu hareketin sırasında omuzun virüs temasına açık kaldı’, ‘dirseğine dokundun’ gibi uyarılar aldım. Eğer eğitim değil de gerçekten koronavirüslü hasta ile temas sonrası yapmış olsaydım bu küçük görünen hataları, ben artık kendimi, çalışma arkadaşlarımı, kovid-19 olmayan hastaları ve ailemi enfekte eden birine dönüşmüş olurdum.’’
Giysileri çıkarmanın kuralları var
‘’Diyelim ki bir hastadan test örneği aldım. Örneği, laboratuvara gidecek çantaya koyuyorum. Kapıda bir başka arkadaşım mutlaka bekler, ve dalgınlıkla veya ani bir refleksle dışarı çıkmamı engellemek için. Eldivenimi spreyle temizliyorum. Sonra üstteki eldivenlerimi çıkarıyorum. Ellerimi tekrar alkolle temizliyorum. Sonra önlüğümü, dışarıda virüs temasına açık bölümlerine asla dokunmayacak şekilde dışa doğru kıvırarak çıkarıp özel çöpün içine atıyorum. Sonra eldivenli ellerimi tekrar alkolle temizliyorum. Kapıyı açık odadan çıkıyorum. Odanın dışında eldivenli ellerimi yeniden alkolle temizliyorum. Ondan sonra başlığımı çıkarıyorum. Cam maskemi çıkarıyorum. Ellerimi yeniden alkolle temizliyorum. Cam maskenin iç tarafını siliyorum. Vizörü temiz yere koyduktan sonra ellerimi yeniden alkolle temizliyorum. Son eldivenlerimi çıkarıyorum, yeniden alkolle temizliyorum. Ondan sonra lavaboya giderek ellerimi sabunlu suyla iyice yıkıyorum.’’
Doktor Medzon, bütün bunları yaparken en önemli şeyin sabır olduğunu vurguluyor. Hasta ne kadar acil olursa olsun, dikkatten asla taviz vermemek gerektiğinin altını çiziyor.
Koronavirüs taşıyan hastalara müdahale ederken yaşadığı en büyük duygusal zorluğun, hastaya kendi yüzünü gösterememek, ve yüz ifadeleriyle bir parça olsun rahatlık ve umut aşılayamamak olduğunu kaydediyor. ‘’Tek gördükleri gözleriniz. Onu da iki maske ve bir vizörün izin verdiği kadar görebiliyorlar. Ama siz onların yüzündeki korkuyu görebiliyorsunuz.’’
Bir diğer sorunlarının ise, solunum desteğinden çıkması oldukça zor hastaların (örneğin 97 yaşındaki bir kadın hastası) yakınlarının, hastayı son kez görmekte ısrar etmeleri olduğunu belirtiyor. ‘’Annesini, babasını belki de bir daha asla göremeyecek birine bunun mümkün olamayacağını söylemek oldukça zor bir durum. Ancak, hem onların hem de herkesin sağlığı için, asla o odaya ziyaretçi sokamayız.’’
AMERİKA BÜLTENİ‘ni Twitter‘dan ve Facebook‘tan takip edebilirsiniz