AMERİKA BÜLTENİ (9 Şubat 2016)
Follow @amerikabulteni
ABD Başkanlık yarışında ikinci engel bugün geçiliyor. New Hampshire eyaleti önseçimi sonrasında çekilenler de olacak, yarışa daha güçlü asılacaklar da…
Anketlere bakılırsa, Demokrat Partide Bernie Sanders, rakibi Hillary Clinton karşısında açık farkla önde bir sonuç elde edecek. Az fark veya Clinton’ın birinciliği, yarışın çok daha erken bitmesine neden olabilir. Cumhuriyetçi seçmenler arasındaki anketlere göre ise Iowa’da istediği sonucu elde edemeyen Donald Trump, New Hampshire önseçiminin galibi olacak. İşte bugünkü önseçimlerin sonuçları açıklandığında yanıtı en çok merak edilecek 7 soru:
Donald Trump’ın adaylığı ciddi mi?
Donald Trum, Iowa’daki anketlerden daha düşük bir oy oranı alınca, belki aylardır ilk kez adaylığı konusundaki şüphe derinleşmişti. Bugünkü sonuçlar onun açısından tam bir belirleyici sınav olacak. Son anketlere göre Trump, eyalette en yakın rakibinin 17 puan önünde. Muhtemel bir yenilgi, Trump’ın bir anket ve medya balonu olduğu imajına yol açarak kampanyası için çok yıkıcı bir etki yapacak. Ancak, anketlerdeki gibi bir sonuç ise bu emlak ve kumarhane baronunun yeniden toparlanmasına, hakkındaki şüpheleri dağıtarak daha fazla güçlenmesine, oldukça ciddi bir adaya dönüşmesine yol açacak.
Marco Rubio, Iowa’da yakaladığı gibi bir momentum yakalayabildi mi?
Florida senatörü Marco Rubio’nun bugün alacağı sonuç da yarışın geleceği açısından büyük önem taşıyor. Iowa’da, Trump’ın sadece 1 puan gerisinden üçüncü olmayı başararak tüm dikkatleri üzerine çeken Rubio, eğer bugün New Hampshire’da kazanır veya çok güçlü bir ikincilik yakalarsa, partinin merkez kesimleri için, bir felekate senaryosu olarak gördükleri Ted Cruz ve Donald Trump’ın adaylığına güçlü bir alternatif olduğunu ispatlayacak. Ve biz de Rubio’nun adını daha çok duyacağız.
Ancak Rubio, Cumartesi günkü açıkoturumdaki durgun ve silik performansı ile Iowa’da yakaladığı momentumun etkisini kendisi kırdı. Eğer bugün en azından Trump’ın ardından ikinci gelemeyerek adaylık şansını iyice zayıflatacak olursa, muhtemelen o kötü performansı en önemli neden olarak kayıtlara geçecek.
Valiler, New Hampshire sevdalarının karşılığını bulabildi mi?
Cumhuriyetçi Partideki başkan adaylığı yarışındaki üç eyalet valisi, New Jersye Valisi Chris Christie, Ohio Valisi John Kasich ve Florida eski Valisi Jeb Bush, Iowa’dan çok New Hampshire önseçimine ağırlık verdiler. Iowa’ya göre daha merkeze yakın bir seçmen kitlesine sahip olan New Hampshire’da güçlü oylarla yarışta merkezin adayı olma stratejisi izlediler.
Son anketlere göre Kasich yüzde 13 ile Trump ve Rubio’nun ardından üçüncü, Bush yüzde 10.5 ile 5’nci, Christie ise yüzde 5.3 ile altıncı sırada yer alıyor. Üç valinin de hedefi Trump’ı geçmekten ziyade Rubio’yu geçmek. Veya güçlü bir üçüncülük de merkezde Rubio’ya karşı güçlü bir alternatif olarak yollarına devam etmelerine katkı yapacak. Ancak, New Hampshire’da kötü sonuç, özellikle kampanya bağış geliri düşüklüğünden dolayı yarışı uzun süre devam ettiremeyecek Kasich ve Christie için yıkım olabilir.
Bağımsız seçmenler kime yöneldi?
New Hampshire önseçimleri genel olarak sürprizlere yol açan çok çnemli bir faktöre sahip: bağımsız seçmenler. Eyaletteki toplam seçmenlerin yüzde 40’ına yakını bağımsız. Ve oy verme sandıkları başına gittiklerinde, iki partiden birini seçip onun önseçimine katılabilirler.
Anketler, bu bağımsızlardan önemli bir kısmının, Bernie Sanders’a oy vermek için Demokrat Partideki önseçime katılacaklarını yönünde.
Cumhuriyetçi Parti önseçiminde oy kullanmayı düşünen bağımsızlarsa daha çok Trump’a yöneliyor. Bununla beraber, Cruz, Rubio ve Kasich de bu seçmen grubundan hatırı sayılır ilgi görüyor.
Yani, bağımsız seçmenlerin muhtemel bir kitlesel yönelişi, her iki partideki yarışta da çok sürpriz sonuçlara yol açabilecek güce sahip. Bağımsızların hangi partinin önseçimine daha çok katılacağı da merak konusu. Ancak Cumhuriyetçi Partideki çok adaylı yarışın çekiciliği, Cumhuriyetçi Partiyi bu açıdan biraz daha avantajlı kılıyor.
Clinton ne kadar farkla yenildi?
Hillary Clinton, 2016’nın başından beri eyalette yapılan tüm anketlede rakibi Bernie Sanders’ın çok gerisinde görünüyor. Son anketlere göre ise fark 13 puana kadar indi. Clinton’ın seçim kampanyası buna rağmen havlu atmadı ve son günlerde eyalete çok sayıda yeni seçim görevlisi gönderdi. Buna rağmen, çoğu Dmeokratın kafasındaki soru Clinton’ın burada yenilip yenilmeyeceği değil, kaç puan farkla yenileceği. Iowa’da kıl payı kazanabildikten sonra New Hampshire’ı da çok açık farkla kaybetmek, bir sonraki duraklar olan South Carolina ve Nevada’daki tabanda Clinton’ın adaylığı konusunda ciddi şüpheler uyandırabilir. Beyaz seçmen ağırlığındaki Iowa ve New Hampshire’ın aksine South Carolina siyahi Demokratların ve Nevada Hispanik Demokratların yoğunlukta olduğu eyaletler. Bernie Sanders, Demokrat Partinin beyaz genç tabanında yakaladığı momentumu, siyahlar ve Hispanikler arasında yakalamakta zorlanıyor. Clinton, New Hampshire engelini az hasarla geçerse, Clinton’a sempati ile bakan South Carolina, Bernie Sanders’ın gidişatını sarsabilir.
Ted Cruz, Evanjelikler olmadan ne yapabildi?
Ted Cruz, Iowa’da, eyalette yoğunluğu olan Evanjelik seçmenin desteğini elde ederek ilk önseçimi birinci bitirmişti. Ancak Iowa Evanjeliklerinin oyunun yeterli olmadığı geçmiş seçimlerden biliniyor. 2012’de Iowa’yı bu şekilde kazanan Rick Santorum veya 2008’de Mike Huckabee diğer eyaletler de varlık gösteremeyrek yarıştan elenmişti. Ancak Cruz, kampanya finansmanı açısından Santorum’dan da Huckabee’den de iyi durumda.
2012’de New Hampshire’daki Cumhuriyetçi seçmenin dörtte birinden azı kendisini Evanjelik olarak tanımlamıştı. New Hampshire bu nedenle Cruz’ın öncelikli eyaletleri arasında yer almıyor. Ancak, bugün aldığı oy oranı, ‘kazanabilir’ bir aday olup olmadığı yönünde önemli bir gösterge olacak.
Bugün kimler havlu attı?
Bugünkü önseçimden sonra ve çok sayıda eyalette aynı gün önseçim yapıalacak 1 Mart Süper Salı’dan önce sadece iki eyalette önseçim yapılacak. Dolayısıyla Iowa’da kötü performans gösterdikten sonra bugün de aynı kötü performansı tekrarlayan bazı isimler, Mart’a kadar gidecek yol paraları olmadığı için havlu atabilir. Iowa önseçiminden sonra Demokratlarda Martin O’Malley, Cumhuriyetçilerde ise Santorum, Huckabee ve Rand Paul adaylıktan çekilmişlerdi.
Demokratlarda kalan iki aday Sanders ve Clinton yarışı uzun süre devam ettirme niyetindeler. O kanatta bir çekilme büyük olasılıkla söz konusu olmayacak. Ancak Cumhuriyetçilerde özellikle Ben Carson ve Carly Fiorina’nın kampanyalarının bugünden sonrasına çıkmaya gücü yetmeyebilir.
New Hampshire’a özel önem veren Kasich, Bush ve Christie için de aynı risk var. Bush, kaybetse bile uzun süre devam edebilecek bağışçılara ve desteğe sahip. Ancak bugün alacağı çok kötü bir sonuçta gemiyi terk edeceği sinyalini veren bağışçıları da var. Kasich ve Christie için de çok kötü sonuç, 2016’da başkanlık rüyasının sonu olabilir.
Follow @amerikabulteni