AMERİKA BÜLTENİ (27 Ekim 2012)
Obama ve Romney’nin bir birine çok yakın desteğe sahip olması ABD başkanlık seçiminde kıyamet senaryolarını gündeme getiriyor. Ülkenin 538 seçici delege oyundan 270 seçici delege oyunu kazanan adayın ABD başkanı olacağı seçimde iki adayın da 269’ar delege oyu alması durumunda 2000 yılı başkanlık seçimindeki krizi çay partisi tadında bırakacak derinlikte bir kriz yaşanabilir. İki adayın da 269’ar oy alması bugüne kadar Amerikan siyasetinin ‘Beyaz Balinası’ olageldi. Yani, “Akla gelmeyen, efsanevi ve asla gerçekleşmemiş” bir ihtimal. Ancak bu yıl bir çok ana akım analist bile bu olasılığın “çok zayıf da olsa olabilirliğini” konuşuyor.
İki aday nasıl 269’ar oy alacak?
Bu senaryounun gerçekleşmesi için kimin kazanacağı kesin olarak tahmin edilen eyaletler dışında kalan ve kimin kazanacağı bilinmediğinden ‘swing states (salıncak eyaletler)’ olarak adlandırılan 9 eyaletin iki aday arasındaki dağılımı rol oynayacak. Buna göre, Mitt Romney, Florida, North Carolina, Virginia ve Nevada eyaletlerini kazanacak. Ve Obama da, Michigan, Ohio, Pennsylvania ve New Hampshire eyaletlerini kazanacak. İşte bu dağılım tam olarak 269 – 269 eşitliğe neden olacak. Kaldı ki bu tek ihtimal değil. 269 – 269 eşitliği sağlayabilecek en az bir düzine dağılım daha var. Örneğin, Romney, John McCain’in 2008’de kazandığı tüm eyaletlere ek olarak (ki 180 elektoral oy), Indiana (11), Virginia (13), North Carolina (15), Florida (29), Ohio (18), ve New Hampshire’ı(4), kazanırsa 270 oya ulaşacak. Obama ise 268’de kalacak. Ancak, Obama, ‘kazanan hepsini alır’ prensibi yerine delege oylarını paylaştıran Nebraska’da tek bir delege oyu bile kazanırsa bu tabloda yine eşitlik oluşur.
İki adayın da 269 oy aldığı anlaşıldığında ne olacak?
En başta kritik eyaletlerde sayımlara itirazlar olacağı kesin. Yeniden sayım dramaları tam bir hukuk savaşına dönüşecek. İki aday da şimdiden ülkenin en iyi avukatlarıyla anlaşmış durumda. Eğer sonuç değişmezse, isimleri gizli olan 538 seçici delege üzerinde saflarını değiştirmeleri için lobi çalışmaları yaşanacak. Ancak, bu delegelerin oyunu değiştirme ihtimali zayıf olarak görülüyor.
Peki eşitlik durumunda başkan kim olacak?
ABD Anayasasına göre ‘seçici delege kurulu (electoral college)’ oylarında eşitlik olması halinde ABD Başkanını Temsilciler Meclisi, ABD Başkan Yardımcısını ise Senato seçer. Temsilciler Meclisinde Cumhuriyetçi çoğunluk ve Senato’daki Demokrat Parti çoğunluğu dikkate alındığında Başkan’ı Cumhuriyetçi Mitt Romney, Başkan Yardımcısı Demokrat Joe Biden olan çift partili bir ABD yönetimi oluşacak. ABD’de benzeri bir durum 1824 seçiminde yaşanmış ve 4 adaydan hiçbiri 270 çoğunluğunu sağlayamamıştı. Bunun üzerine Temsilciler Meclisi, ülke genlinde en çok oyu alan Andrew Jackson’un yerine John Quincy Adams’ı başkan seçmişti.