Cemal T. DEMİR
AMERİKA BÜLTENİ (14 Ocak 2013)
Başkanlığının birinci döneminin ilk 3 yılında George Bush’un Savunma Bakanı Robert Gates ile devam eden ABD Başkanı Barack Obama, yeni dönemde de bu göreve bir Demokrat politikacıyı değil Cumhuriyetçi Partili Nebraska eski Senatörü Chuck Hagel’i aday gösterdi. Ancak bu Barack Obama’ya özgü bir tercih değil. 1940 yılından beri Demokrat Partili Başkanlar, Pentagon’un patronluğuna çoğunlukla bir Cumhuriyetçi politikacıyı atadı. ABD, 1940 yılından beri 36 yıl Demokrat başkanlarca yönetildi. Bunun yarısından fazlasında Savunma Bakanlığı koltuğunda bir Cumhuriyetçi oturdu.
Aslında son 40 yılda ABD Başkanlarının kabinelerinde en az bir koltuğu rakip partiye ayırmaları siyasi teamüle dönüştü. Ancak bu genelde ulaştırma ya da içişleri bakanlığı gibi ABD sisteminde kabinenin önemsiz koltukları oluyor. ABD Kabinesinin en kritik dört koltuğu ise, Dışişleri, Hazine, Savunma ve Adalaet Bakanlığı. Savunma Bakanlığı dışında, büyük dörtlüden bir koltuğun rakip partiye verilmesinin örneği yok. Savunma Bakanlığı’nda ise sıradışı bir durum yaşanıyor. 100 yılı aşkın zamandır, bir Demokrat Partili Savunma Bakanlığına atayan tek bir Cumhuriyetçi başkan bile yok. Ancak Franklin D. Roosevelt’in 1940’ta o dönemde adı Savaş Bakanlığı olan koltuğu Cumhuriyetçi Henry Stinson’a emanet etmesinden beri Demokrat başkanlar sıklıkla bu koltuğa bir Cumhuriyetçi atıyor.
Rooesevelt ölünce yerini alan Demokrat Harry Truman da Stinson’u görevden aldığında yerine bir başka Cumhuriyetçiyi, Robert Patterson’u atadı. Truman’ın yeni kurulan Savunma Bakanlığı’nda tercihi de Cumhuriyetçi Robert Lovett oldu.
John F. Kennedy’nin Pentagon’un başına getirdiği Cumhuriyetçi Robert McNamara ise Lyndon Johnson yönetiminin sonuna kadar bu görevi işgal etti.
70 yıldır Savunma Bakanlığı’na bir Cumhuriyetçi atamayan tek Demokrat başkan Jimmy Carter oldu. Bill Clinton’un üçüncü Savunma bakanı da Cumhuriyetçi Partili eski senatör William Cohen oldu. Obama ise Gates’ten sonra yeni dönemine yeni bir Cumhuriyetçi ile devam etmeyi planlıyor.
Peki neden?
Niçin Demokrat başkanlar bu koltuğa bir Demokrat’ı atamakta bu kadar zorlanıyor? Bunun aslında açık bir gerekçesi yok. Chuck Hagel örneğinde olduğu gibi bazen Demokrat Başkan ile Cumhuriyetçi politikacı arasındaki politika uyumu tercih nedeni olabiliyor. Ancak siyasi analistlere göre en önemli neden, Demokrat Başkanların, Cumhuriyetçilerin, ‘’Demokratlar, komünistlere, teröre, uluslararası tehditlere karşı çok pasif oldukları ve Savunma Bakanlığı bütçesini kesmek istedikleri’’ yönündeki retoriklerinin etkisinde kalıyor oldukları. Demokrat başkanlar Pentagon’un başına bir Cumhuriyetçi seçerek, ‘’ülke savunma ve güvenliğini zayıflatıyorlar’’ eleştirisinden kurtulmayı hedefliyor.