CEMAL TUNÇDEMİR
24 Mayıs 2015
Follow @CemalTdemir
ABD Başkanı Barack Obama 2009 yılı Mart ayında televizyon programcısı Jay Leno’nun konuğu olarak bir ilke imza atmıştı. İlk kez görevdeki bir ABD Başkanı bir komedi sohbet programına katılıyordu. Ama Leno, Amerikan başkanının kendisine bu kıyağına ragmen, programı Obama’nın yüzüne karşı, ‘’ABD Başkanının yapacağı daha önemli bir işi yok ki bu geceyi burda bir komedi programında geçirecek’’ diye iğneleyerek açmıştı.
Dünyanın çoğu ülkesinde televizyon komedyenlerinin bırakın devlet başkanının yüzüne karşı iğnelemeleri, ekranlardan devlet başkanları veya milli politikalar hakkında eleştirel şakalar yapmaları bile düşünülemez. ABD’de ‘’late night talk show’’ denilen ve her gece yayınlanan sohbet programları on yıllardır işte bunu yapıyor. Bu programlar, gündemdeki ünlü konuklarla söyleşinin yanı sıra, günün başta politik olmak üzere bütün önemli gündem maddeleri ile ilgili keskin şaka monologları ile ünlü. Başta ABD başkanı olmak üzere bütün yöneticiler, kurumlar, ünlüler, politikalar ve hatta Amerikalıların kendileri hakkında çok eleştirel, çok keskin şakalar yapılıyor.
Geçen yıl Leno’nun, bu hafta Letterman’ın ve Stewart’ın emeklilikleriyle bu komedi programlarının statükosunda son 20 yılın en radikal değişimi yaşanıyor. Letterman ve Leno sadece birbirlerine kişisel nefretleri ve reytingleriyle değil temsil ettikleri kültürleri, politik çizgileri ve hatta şehirleriyle de bir ‘el klasiko’ rekabetini temsil ediyordu. Leno, Los Angeles’tan sunuyordu programını. Letterman New York’tan. Leno, Cumhuriyeçilerin en çok izlediği komedyendi, Letterman, Demokratların…
Genç komedyenlerin çoğu bu ikisinin, bu ikisi ise Johnny Carson’un paltosundan çıktılar. Bu programların Amerikan politikasına, gündemine ve toplumsal yaşamına etkileri o kadar büyük ki, tıpkı geçen yıl Leno’nun vedasında olduğu gibi bu hafta Letterman’ın vedası ABD başkanı da dahil bütün ülkenin üzerinde konuştuğu bir konu. Letterman’ın final programında Jimmy Carter hariç yaşayan bütün Amerikan başkanlarının videolu vedası ise on yılların ‘intikamı’ gibiydi. Richard Nixon’ın iki yıl süren Watergate skandalı dramasınından sonra istifasını müteakip ABD Başkanı olan Gerald Ford’un ‘uzun zamandır devam eden ulusal kabusumuz sona ermiştir’ sözü ile açılan videoda, baba Bush, Bill Clinton, oğul Bush ve Barack Obama sırayla, ‘sevgili vatandaşlarım, uzun zamandır süren ulusal kabusumuz sona ermiştir’ açıklamasını tekrar ederek Letterman’ın emekliliğini müjdeliyor. Politikacıların, bu lafını sakınmayan komedyenlerle ‘-aşk-nefret ilişkisinin’ çarpıcı bir ifadesi bu video.
Bu programların politik gücünü ilk keşfeden, 1988 yılında genç bir eyalet valisi olmuştu. Pek kimsenin tanımadığı Arkansas valisinin, Demokrat Partinin başkan adayı olduğu kurultayındaki uzun ve sıkıcı konuşması, Johnny Carson’un diline düştü. Carson, NBC’de sunduğu ‘Tonight Show’da art arda bu konuşmayla dalga geçmeye başlamıştı. Geleceğe dönük ulusal politika hedefleri olan genç vali, kariyerini bitirme noktasına gelen bu komedi atağına dur demesi gerektiğini anladı. Johnny Carson’un konuğu oldu. Carson’un ‘nasılsınız?’ sorusuna kısaca ‘iyiyim’ demek yerine uzun ve sıkıcı bir karşılık vererek herkesi kahkahaya boğdu. Bütün gece kendi kendisiyle dalga geçti. Carson’un da Amerikan kamuoyunun da ona bakışı o gece değişti. O vali, yani Bill Clinton, 4 yıl sonra ABD Başkanıydı. Ondan sonra politikacılar, komedi programlarına katılmak için sıraya girmeye başladılar. Bu programlara katılıp kendi kendilerine gülmek, bu komedyenlere karşı kendilerini koruyabilecekleri tek silahlarıydı. Çünkü komedyenlerin çizdiği imajınızdan kurtulmanız çok zor. Monica Lewinsky skandalından nerdeyse 20 yıl sonra bile hala Bill Clinton hakkında ‘seks skandalı’ esprileri yapılıyor.
Bu komedyenler, bir yönüyle krallıklarda soytarıların oynadıkları rolü de oynuyor. Kimsenin krala söylemeye cesaret edemediği gerçekleri krala mizahla söylüyorlar. Bu yüzden de sadece gıyaplarında değil, politik liderlerin yüzlerine karşı da son derece açık sözlüler. Örneğin Hillary Clinton, geçen yıl yeni yayınlanan kitabını tanıtmak için normal programlar yerine, ‘Comedy Central’ kanalında önce komedyen Stephen Colbert’in ardından da Jon Stewart’ın konuğu olmuştu. Colbert, ‘içinde 600 küsur küresel ünlünün adını anarak kendine ilgi çekmeye çalışan arsız bir kitap’ diyecekti. Stewart ise, kitabından bahsetmeye başlayan eski Hillary Clinton’ın sözünü kesti ve bu programların keskinliğine yakışır bir müdahalede bulundu: ‘’Şu anda bu programı izleyen herkes adına konuştuğumu düşünüyorum. Bu kitapta ne yazdığı hiçbirimizin umurunda değil. 2016’da ABD başkanlığına aday mısınız değil misiniz, bunu söyleyin’’.
Letterman, ‘’şarkı söyleyemiyorum, dans edemiyorum, aktörlük yapamıyorum; talk show sunucusundan başka ne olabilirimdi ki?’’ diye sormuştu bir vakit… Bazen kızsam da yıllardır büyük keyifle izlediğim David Letterman’a, onun ve arkadaşlarının ‘Amerika Bülteni’nin mizah arşivinden derlediğim bazı şakalarıyla veda etmek istiyorum.
Ne mutlu başkanlarına, politikacılarına bu tür kabuslar yaşatabilen uluslara…
Amerikalı televizyon komedyenlerinden bazı şakalar:
‘’Bu Pazartesi günü Labor Day (İşçi Bayramı). Amerikalı emekçilerin iş aramaya ara verip bayram yaptıkları bir gün’’ David Letterman
‘’NSA ile konuşmak istiyorsanız, her hangi bir telefon numarasını aramanız yeterli’’ David Letterman
‘’Ne? Kongre üyesi seks skandalına karıştı ve bunun için Bill Clinton’dan özür mü diliyor? Ne için? Telif hakkı ihlalinden dolayı mı?’’ Jay Leno (Weinergate skandalı sırasında)
‘’Milli iradeyle ilgili şu gerçeği unutmayın. Milletçe, Macarena fırtınasına bile kapılmıştık, yakın bir zamanda…’’ Jon Stewart
‘’Dick Cheney ve Karl Rove bir zamanlar bu ülkedeki en güçlü iki kişiyken bugün ‘balzheimer’ hastalığının pençesindeler. Balzheimer, hafızayı yok edip hastaya kendilerinin kariyer yaptığı şeyleri yapıyorlar diye başkalarını eleştirme cüreti için ‘ball (taş.k)’ büyüten korkunç bir hastalık.’’ Jon Stewart
‘’ABD başkanlık seçim yarışı dün akşam sona erdi. Ve bütün yarışlarda olduğu gibi bir Kenyalı kazandı’’ David Letterman
‘’Yeni yayınlanan kitabının turuna çıkan Başkan Bush oldukça samimiydi. Geçmişte sarhoşken aptalca şeyler yaptığını söyledi. Bir düşünün yani…Hangimiz birkaç kadeh içtikten sonra Irak’ı işgal etmedik ki..’’ David Letterman
‘’Mitt Romney’e bir türlü ısınamıyorum. Restoranda masanıza gelip ‘memnun musunuz? herşey yolunda mı?’ diye yalakalık yapan adama benziyor’’ David Letterman
‘’ Ne söylediğimizin ne yaptığımızın önemi yok artık. Haberlerde bizim ne söylediğimizin ne yaptığımızın söylendiğinin önemi var.’’ Jon Stewart (30 Ekim 2010 ‘Rally to Restore Sanity’ mitingi)
‘’Başkan Obama, Massachusetts Senatörü John Kerry’i dışişleri bakanlığına atayacağını açıkladı. Anlaşılan yeni milli dış politika stratejimiz, rakiplerimizi müzakerelerde can sıkıntısıyla imha etme üzerine kurulu’’ Jay Leno
‘’CIA Başkanı Petraeus, eşini aldattığı için istifa etmek zorunda kaldı. Beyler kulağınıza küpe olsun. CIA başkanı bile aldattığını saklayamıyorsa, hiçbiriniz beceremezsiniz’’ Jay Leno
‘’ABD’de 12 milyon kaçak göçmen olduğu söyleniyor. Kızılderililere sorarsanız, bu sayı 300 milyon civarında’’ –David Letterman
‘’Bir ‘solcu elit’ lafıdır gidiyor. Ben de sürekli dinci muhafazakarları düşünüyorum. Sadece sizin cennetlik olduğunuzu düşünmekten daha elit ne olabilir ki?’’ Jon Stewart
‘’Yeni bir bilimsel araştırma insanların yalan söylemesinin zamanla daha da kolaylaştığını ortaya çıkardı. Bir kere yalan söyleyince sonraki yalanları daha kolay söylüyormuşsunuz. İşte bunun için ABD başkanlığında 8 yıl sınırı var.‘’ Jay Leno
CNN sunucusu Carol Costello, Atlanta’da gün ortasında soyuldu ve iPhone’u çalındı. Maalesef olay CNN canlı yayını sırasında olduğu için görgü tanığı yok’’ Jay Leno
‘’Başkan Obama bugün kızılderili kabile liderleriyle buluştu. Kabile liderleri, Obama’yı yeni bir isimle onurlandırdılar: “Running Deficit (Koşan Cari Açık)” Jay Leno
‘’Yeni yayınlanan bir kitaptaki komplo teorisine göre Başkan JFK’in beynini öldürüdükten sonra kardeşi Robert Kennedy çalmış. İnanması güç değil mi? Bir zamanlar çalmaya değer politikacı beyni varmış…’’ Jay Leno
‘’Washington’daki her iki parti de sonunda bir şeyde uzlaştı: ABD hızla mali uçuruma gidiyor. Kötü haber: Daha bu hafta sloganı ‘’Forward (durmak yok)’’ olanı, başkan seçtik’’ Jay Leno
‘’CIA Başkanı David Petraeus CIA’de pek sevilmiyormuş. Beylere bir ipucu: Eğer, sizden nefret eden son derece profesyonel casuslarla çalışıyorsanız, karınızı aldatmayın’’ Conan O’Brien
‘’Obama bu hafta o kadar bunaldı ki, bu sabah Hillary Clinton’u arayarak 2016’dan önce başlayıp başlayamayacağını sordu’’ David Letterman
‘’Bir araştırmaya göre, Obama’nın başkanlık zaferinin en büyük sebebi, üniversite öğrencileri ve işsizler arasındaki yüksek popülaritesi. Yani, temel olarak Obama’yı başkan ve Budweiser’ı da en çok satılan bira yapan, aynı kitle…’’ Seth Meyers
‘’Cadılar Bayramı geliyor. Bugünde insanlar gerçekte olmadıkları birinin kılığına girip, kapı kapı dolaşıp şeker isterler. Başkan adayları gibi’’ David Letterman
‘’Devletin kepenk kapatmasında üçüncü gün. Şu anda devletin yüzde 33’ü çalışmıyormuş. Kepenk kapatmadan önceki yüzde 80 oranla kıyaslandığında o kadar da fena değil’’ Jay Leno
‘’- Jay Leno: Bu Donald Trump’la aranızdaki mesele nedir? Ben ile Letterman gibisiniz. Nedir mesele?
– Obama: Uzun hikayesi var. Çocukluğumuza, Trump’la Kenya’da beraber büyüdüğümüz günlere kadar gidiyor mesele’’ Jay Leno
‘’Newsweek’in son kapağında ‘Muslim Rage’ kapağı varmış ve bayağı gürültü koparmış. Ne kadar şok edici değil mi? Newsweek diye bir dergi hala yayınlanıyormuş’’ Jay Leno
‘’BM görüşmeleri nedeniyle New York’a dünya liderleri akın etti. Başkan Obama görüştüğü dünya liderlerini Kim Kardashian’ın son evliliği konusunda bilgilendirdi’’ David Letterman
‘’Demokrat Parti kurultayı bu akşam başladı. 4 yılda herşey ne kadar değişmiş. 4 yıl önce sloganları ‘Hope (umut)’ ve ‘Change (değişim)’ idi. Bu yıl ki sloganları ‘hope you don’t make a change (değişim yapmayacağınız umuduyla)’ şeklinde…’’ Jay Leno
‘’Demokratlar, Obama’nın kampanyasına 10 bin dolar bağışlayan herkese Joe Biden ile doğrudan irtibat imkanı veriyor. Ardından Biden ile irtibatı koparmak isteyenlerden ise 10 bin dolar daha bağışlaması isteniyor’’ Conan O’Brien
Kongre tatile çıkmadan önce, Kongre üyelerini Obamacare’in yükümlülüklerinden muaf tutan yasayı kabul etti. Yani, bizim için Obamacare’i yasalaştıran Kongre üyeleri, pahalı olduğu gerekçesiyle kendilerini bundan muaf tuttular. Hani doktorlar göreve başlamadan önce ‘Hipokrat’ yemini ediyor ya, galiba milletvekili olmadan önce de ‘hypocrite (ikiyüzlülük)’ yemini var.’’ Jay Leno
‘’Başkan Obama gözünü hayatında ilk kez oy kullanacak genç kesime dikmiş. İkinci kez oy kullanacak kesimden çok ümitli olmaması doğal. Üniversiteden mezun oldular ve hepsi işsiz’’ Jay Leno
‘’Ohio’da bir grup madenci Romney’nin mitingine patronlarının zoruyla gelmek zorunda kaldıkları için tepki göstermiş. Eğer insanlar yer altında kazı yapmayı sizin konuşmanızı dinlemeye tercih ediyorsa sıkıcı olduğunuzun resmidir’’ Conan O’Brien
‘’New Orleans’ın en büyük gazetesi haber odasındaki 84 muhabirin işine son verdi. Gazete yönetimi, bu internet denen şey ortadan kalktığında çalışanlarını yeniden işe geri alacaklarını söyledi’’ Jay Leno
Bazı eyaletler, marihuanayı serbestleştirip vergilendirerek gelir elde etmeyi planlıyor. Eeee.. ne demişler, ‘Devlet bu! Taştan su çıkarır’’ Jay Leno
‘’Başkan Obama, düşüncelerinde evrim meydana geldiğini belirterek artık gey evliliğini desteklediğini açıkladı. Hemen ardından da Los Angeles’a gidip George Clooney’nin evine misafir oldu. Evrimin hızına yetişemiyoruz’’ Conan O’Brien
‘’Yeni Dışişleri Bakanı John Kerry, üyesi olduğu Senato’ya 51 dakika süren bir veda konuşması yaptı. Konuşmasında Washington’un hantallığından ve iş üretememesinden yakındı. Bu hantallığın sebebi, Senato’da en kısa olması gerekeni bile 51 dakika süren konuşmalar olabilir mi?’’ Jay Leno
‘’Bugün yapılan bir ankete göre Amerikalıların yüzde 50’si ülkede kutuplaşma olduğuna inanıyor. Diğer yüzde 50 ise bu görüşe şiddetle karşı çıkıyor.’’ Jay Leno
”İngiliz Kraliyet ailesinin çiçeği burnunda evli çifti Los Angeles’a kısa bir ziyarette bulundu. Böylece uzun zaman aradan sonra ilk defa yurtdışından işsiz bir çift Los Angeles’a geldikten sonra kaçak göçmen olarak kalmayıp ülkesine geri döndü.” Jay Leno
‘’Nüfus Dairesinin son raporuna göre ortalama Amerikan evi 1980 yılına göre günümüzde 60 metrekare daha geniş. Maalesef Amerikalıların kendisi de…’’ Conan O’Brien
‘’Obama’nın Oval Ofis’te Vulcan selamı verdiği bir fotoğrafı ortaya çıktı. Fotoğafı göreb Spock bile, ‘Oha! Adamın kulaklarına bak!’ demiştir’’ Jimmy Fallon
‘’Merhaba 2012. Bu yıl 21 Aralık’ta dünyanın sonunun geleceği yıl olacak. Bu arada milli borcumuzun büyüklüğünü gördünüz mü? Kıyamet 21 Aralık’ta kopmazsa ayvayı yedik’’ Jay Leno
‘’Romney iyi birine benziyor ama kitlelere ilham veremiyor ve onları coşturamıyor. Zaten kampanya sloganı bile, ‘bana oy vermeye mahkumsunuz’ şeklinde’’ Jay Leno
‘’Yeni bir ankete göre Amerikalıların sadece yüzde 55’i Başkan Obama’nın zeki olduğunu düşünüyor. Bu oran, her ne kadar iyi gözükmese de bir önceki başkanın oranından yüzde 55 daha fazla’’ Jimmy Fallon
‘’Araştırmalar, ülkede yetişkinlerin en fazla kokain kullandığı yerlerden birinin başkent Washington DC olduğunu gösteriyor. Yani boşuna ‘District of Columbia’ dememişler.’’ Jay Leno
‘’Başkan Obama 2012 seçimi için ilk reklam videosunu yayınladı. İlk videosunda Obama temiz enerji konusunda dikkat çekiyor. Obama çok çevreci bir insan. Bu nedenle de 4 yıl önceki seçimdeki vaadlerini atmayıp yeniden kullanacak’’ Jimmy Fallon
‘’BM’de toplanan bütün dünya liderlerinin ittifak ettiği tek nokta, son zamanlarda kendini iyice salan Superman’ın bir an önce kendine gelip biraz daha etkin olması gerektiğiydi’’ David Letterman
‘’Muhafazakar başkan aday adayı Michele Bachmann, başkan seçilirse bütün ülkeye dua yaptıracağını söyledi. Seçilirse bütün ülkenin dua etmeye başlayacağından şüphem yok’’ Jay Leno
‘’Başkan Obama’nın ‘teleprompter’i çalındı. Polis şimdi, son günlerde düzgün bir hitabetle durmadan umut mesajı veren bütün şüphelileri araştırıyor’’ Conan O’Brien
‘’George W. Bush’un yeğeni haftasonunda evlendi. Düğün ‘rodeo’ temalı yapılmış. Tıpkı Bush’un başkanlığı gibi…’’ David Letterman
‘’George Bush, Venezuela’yı bir gezegen sanıyordu. Neyse ki Güney Afrika Dünya Kupası sayesinden ‘venezuela’nın gerçekte ne olduğunu öğrendi. Afrika zurnasıymış. ’’ – Jay Leno –
‘’Başkan olsaydım, kamuoyu anketlerini yasaklardım. Bataklığı kurutacaksın’’ Jimmy Kimmel
‘’Cumhuriyetçiler Iowa’da televizyon açıkoturumu yaptı. Kim kazandı biliyor musunuz? Seyretmeyenler!’’ Jay Leno
‘’Harika bir gün. Obama konuşma yapmadı, Kongre’de hiçbir faaliyet yoktu. Uzmanlar tatildeydi. Ve Dow Jones 400 puan yükseldi. Bunda düşünenler için ibretler var…’’ Jay Leno
CEMAL TUNÇDEMİR‘i Twitter’dan takip edebilirsiniz