AMERİKA BÜLTENİ (11 Mart 2017)
Follow @amerikabulteni
ABD’de 94 federal savcılık bölgesine bakan 93 federal başsavcı var. Bunların tamamı Adalet Bakanlığına bağlı görevlilerdir. ABD başkanının aday gösterdiği kişiler, Senato’nun onaylaması halinde başsavcı olarak görev başlar ve dört yıl sonra başkan görev sürelerini uzatmazsa görevleri biter. ABD federal başsavcılığı, hukuksal değil politik bir makamdır. Bundan dolayı da yargıçlardan farklı olarak ABD başkanı, her hangi bir başsavcıyı görevinden alabilir. Bununla beraber, başsavcılar soruşturmalarında bağımsızdır. Ofisinin hangi davaları soruşturacağı, mahkemelerde nasıl bir savunma ve iddianame sunacağı konusunda, politik iradenin bir baskısı söz konusu olamaz.
ABD’deki teamüllere göre federal başsavcılar, Beyaz Saray’a yeni başkan geldiğinde istifalarını sunarlar. Eğer yeni başkan, farklı bir politik partidense genelde bu 93 istifa da işleme konur ve bunların yerine yeni atama süreci başlar.
Trump başkan olduktan sonra 47 federal başsavcı istifa ederek görevlerinden ayrılmıştı. Adalet Bakanı Sessions, Cuma günü Obama döneminden kalan 46 başsavcıyı da arayarak istifa etmelerini istedi.
Trump’ın başkan olduktan sonra görüşüp görevine devam etmesini istediği ve geçen hafta yeni Adalet Bakanının da görevinde devam edeceğini söylediği, politik olarak bağımsız görüşteki New York Güney Bölge Federal Başsavcısı Preet Bharara ise istifa etmeyi reddeti. Bharara, Cuma akşamı Twitter’dan ‘kovulduğunu’ açıkladı.
I did not resign. Moments ago I was fired. Being the US Attorney in SDNY will forever be the greatest honor of my professional life.
— Preet Bharara (@PreetBharara) March 11, 2017
Bharara’ya, 2 gün önce Trump hakkında ihbarda bulunulmuş
Adalet Bakanlığının böylesi apar topar ve toplu şekilde bu işlemi yapması, normal bir teamülü, dikkatleri çeken bir politik krize dönüştürdü. Hatta bazı başsavcılardan ofislerini Cuma akşamı itibarı ile boşaltmaları istendiği medyaya yansıdı. Daha önceki başkanlar, göreve başladıkları zaman mevcut başsavcılara hizmetleri için teşekkür edip, makul bir süre tanıyıp yerine atama yapıyordu. Birden fazla federal soruşturmanın konusu olan Trump yönetiminin, federal soruşturma kurumlarına yönelik bu ani ve agresif tavrı, bazı çevrelerce şüphe çekici bulunarak tartışılıyor. En fazla tartışma yaratan ise, daha önce görevinde kalması istenen New York Güney Bölge Başsavcısı Preet Bharara’nın kovulması oldu.
Nitekim ABD’nin bir önceki Adalet Bakanı Loretta Lynch, Twitter’dan bu konuda çok çarpıcı bazı iddialar dile getirdi. Eski bakanın paylaştığı belgeye göre, Bharara’ya 8 Mart günü, Donald Trump’ın, ABD başkanlarının yabancılardan gelir elde etmesini yasaklayan yasaları çiğnediği ihbarı yapılarak soruşturma açması talep ediliyor. Loretta Lynch daha sonraki mesajlarında, Trump’ın Rusya ile bağlarını soruşturma konusunda, Bharara veya Trump’ın daha önce kovduğu Adalet Bakan yardımcısı Sally Yates’ten birinin özel savcı olarak görevlendirilmesini istedi.
Wednesday, Bharara received this letter to investigate Trump
Thursday, Trump tried to call him (you know why)
Today, Bharara was fired pic.twitter.com/sm304hRIqr
— Loretta Lynch (@IorettaIynch) March 12, 2017
Fox News rol oynadı mı?
Fox News haber kanalının yönetim üzerinde etkili yorumcusu Sean Hannity’nin Perşembe günü, ‘savcıları derhal kovun’ içerikli bir haber yapmasından 1 gün sonra bu kararın gelmesi de ayrıca iddialara neden oluyor. Çünkü, kovulan Preet Bharara’nın masasında resmi soruşturmaya dönüşmeyi bekleyen dosyalardan biri Fox News’in eski CEO’sunun cinsel tacizi kabul edip şikayetçi ile anlaşmaya gittiğini, hissedarlarından saklaması hakkındaydı.
Savcı Bharara’nın masasındaki soruşturmalar arasında, New York’un Demokrat Partili belediye başkanı Bill de Blasio, New York’un Demokrat partili eyalet valisi Andrew Cuomo’nun yardımcısı ve Rus mafyasının Wall Street’teki bağlantıları hakkında soruşturmalar da yer alıyor.
Savcı Bharara’nın yerine atama yapılıncaya kadar, aynı başsavcılığın savcılarından Joon H. Kim vekaleten başsavcılık görevini yürütecek. Başsavcının değişmesi, açılmış soruşturmaları veye yürüyen davaları ise doğrudan etkilemiyor.
AMERİKA BÜLTENİ‘ni Twitter’dan takip edebilirsiniz