AMERİKA BÜLTENİ (12 Temmuz 2017)
ABD gündemini aylardır meşgul eden “Donald Trump’ın seçim kampanyası ile Rusya hükmeti arasında 2016 seçim kampanyası boyunca ilişki oluğu” iddiasının bugüne kadar ki en somut delilini Donald Trump’ın oğlu kendi eliyle kamuoyuna sundu. Donald Trump’ın büyük oğlu Donald Trump Jr, Kremlin bağlantılı bir Rus avukatla iletişimi hakkında New York Times gazetesinin yayınladığı ve çok ses getiren haberi yalanlamak isterken politik tarihe geçecek bir gaf yaptı. Donald Trump Jr kendi e-maillerinin bir kısmının içeriğini Twitter hesabından kamuoyu ile paylaştı. Ancak oğul Donald Trump’ın paylaştığı bu e-mail zincirinde, halen bir Rus pop starın halkla ilişkiler görevini yürüten eski tabloid gazetecisi Rob Goldstone, bir Rus savcının kendilerine ulaştırdığı ve ”Hillary Clinton’ı suçlu duruma düşürecek, seçim öncesi babasının çok işine yarayacak bazı belgeleri” ona ulaştıracağı sözü veriyor. Goldstone daha sonra da, ‘‘belgelerin çok üst düzey ve oldukça hassas bilgiler içerdiğini ve Rusya’nın ve Rus hükümetinin bay Trump’a destek çabasının bir parçası olduğunu’’ vurguluyor. Oğul Trump, New York Times’ın haberinden sonra yaptığı ilk açıklamada, Rus avukat ile görüşmeden önce, konunun ne olduğunu bilmediğini, seçim kampanyalarına destek olabilecek bilgiler hakkında olmadığını da iddia etmişti.
E-mail’den anlaşıldığına göre ise oğul Trump, ‘Hillary Clinton’ı bitirecek belgeleri ulaştırma’ teklifine hemen olumlu yanıt veriyor çünkü Goldstone, Rusya’da Putin’in oligarklarından biri olan emlak baronu Aras Agalarov’un pop star oğlu Emin Agalarov adına iletişim kuruyor. Kremlin ile de oldukça derin ilişkiye sahip baba oğlu Agalarov, Trump ile de oldukça yakın bir isim. Trump, kendisine ait Kainat Güzelliği yarışmasını 2013 yılında Agalarov ailesi ile birlikte Moskova’da düzenlemişti. Trump aynı yıl, Emin Agalarov’u bir klibinde de rol almıştı. Belgeleri Aras Agalarov’a ileten ve Goldstone’un e-mailinde ‘Rusya’nın vekil savcısı’ olarak anılan kişinin ise Rus devletine ait bazı şirketlerin avukatlığını yapan ve Rus hükümetiyle de yakın bağları olan avukat Natalia Veselnitskaya olduğu ortaya çıkmıştı.
Oğul Trump’ın bu ilişki ağı hakkında üç gün önce ilk haberi yapan New York Times, Veselnitskaya’nın oğul Trump’a belge ulaştırdığına dair henüz bir somut delil bulunamadığını yazmıştı. Ancak oğul Trump Twitter’dan kendi eliyle ‘somut delil’ sayılabilecek bilgileri ortaya koymuş oldu. Oğul Trump, Trump’ın başkan adaylığının fiilen kesinleştiği 2016 yılı Haziran ayındaki e-mail trafiğinde, Rus tarafından gelen belge teklifine hemen olumlu yanıt veriyor ve ‘I love it (çok hoşuma gitti)’ karşılığı veriyor. Normalde deneyimli bir kampanya yöneticisi bu tekifi içeren bir e-mail aldığında derhal FBI’a haber verecekken oğul Trump, ailenin damadı Jared Kushner ile seçim kampanyasının yöneticisi Paul Manafort’a ‘forward’ yapmakla yetiniyor. Bu üçlü daha sonra seçim öncesinde avukat Veselnitskaya ile New York’ta Trump Tower’da buluşuyorlar. Öte yandan Başkan Trump’ın avukatı Mark Corallo, New York Times’ın haberi ile ortaya çıkan toplantıdan Başkan Trump’ın haberi olmadığını ve bu toplantıya katılmadığını açıkladı.
ABD Başkanı Donald Trump, konuyla ilgili günlerdir süren sessizliğini ise, oğlunun emailini yayınlaması sonrası, ‘’Oğlum yüksek kaliteli bir insan ve şeffaflığını alkışlıyorum’’ cümlesiyle bozdu. Başkan Trump, Hamburg’daki G-20 zirvesinden döndüğü Cumartesi gününden beri kamuoyu karşısına pek çıkmadı. Açıklamasını da sözcüsü yazılı olarak okudu.
Bu ifşa oğul Trump’ı hapse sokmaya yeter mi?
Oğul Trump’ın e-mailinden sonra ABD bunu tartışmaya başladı. Clinton’a yakınlığı ile bilinen avukat Jeffrey Jacobovitz Washington Post’a yaptığı açıklamada, Trump Jr’ın e-malinin somut delil olduğunu savunarak, ‘yabancı güçlerden seçim için destek alma suçunu işlemede sınırı geçtiği’ düşüncesini dile getirdi.
Pentagon’un eski hukuk müşaviri Ryan Goodman ise Vox’a yaptığı açıklamada, Donald Trump Jr’ın ‘federal suç’ işlediğine ilişkin net bir dosya oluştuğunu savundu. ABD federal yasaları, ‘’Her hangi bir yabancının, federal, eyalet veya yerel seçimlere para ve değeri olan her hangi bir katkı yapmasını’’ yasaklıyor.
Peki ya ikilinin buluşmalarında parasal değeri olan hiçbir katkı yapılmamışsa ne olacak? Tarafsız gözlemci Rick Hasen’in Seçim Hukuku Blogunda belirttiği gibi yine de bir federal suç oluşmuş olabilir. Seçimdeki muhalifini suçlu duruma düşürecek belge talep etmek de ‘yardım’ kapsamına dolayısıyla suç tanımına giriyor.
Ancak hukuksal sorumluluk açısından farklı düşünenler de var.
Obama döneminde Adalet Bakanlığında ulusal güvenlik avukatlığı yapan Amy Jeffress, burada vahim bir hata olduğunu ancak bu hatanın bir federal suç boyutuna ulaşıp ulaşmadığının henüz belli olmadığını dile getirdi. LawNewz’den Colin Kalmbacher da oğul Trump’ın Veselnitskaya ile buluşmasının oldukça bilgisizce bir hareket olduğunu ancak Veselnitskaya, en azından resmen Rus hükümeti adına çalışmadığı için federal suç tanımına giremeyebileceğini yazdı.
Ancak analistlerin çoğunluğu, oğul Trump’ın bu paylaşımıyla, Trump’ın seçim öncesi Rusya’dan yardım aldığını soruşturna bağımsız özel yetkili savcı Robert Mueller’e ‘somut bir delil’ sunduğu ve yeni bir kapı açtığında hemfikir.
Demokratlar tepkili
Donald Trump, Rusların seçim kampanyasına ve çalışmalarına destek olduğuna ilişkin haberleri bugüne kadar ‘fake news’ ve ‘uydurma’ olarak nitelendiriyordu. Ancak ilk kez bu hafta Trump’ın en dar dairesi ile Ruslar arasında seçim dönemindeki ilişkiye ilişkin somut bilgiler kamuoyuna yansıdı. Bu haberler ve oğul Trump’ın Tweet’i Demokratların seslerini bir kez daha yükseltmelerine neden oldu. Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesinin kıdemli ismi Adam Schiff, CNN’e yaptığı açıklamada, ‘’Bu çok önemli bir durum. Hasım bir yabancı güç, bir kişinin ABD başkanı seçilmesine yardım ediyor. Bundan daha ciddi bir durum düşünemiyorum’’ dedi.
Temsilciler Meclisi Demokrat grubu başkanı Nancy Pelosi, ‘’Bundan kaçış olamaz; Trump’ın seçim kampanyasının dar dairesi hasım bir yabancı gücün ajanları ile Amerikan seçim sonuçlarına etki için buluştu’’ açıklaması yaparken, Hillary Clinton’ın başkan yardımcısı adayı da olan Senatör Tim Kaine, ‘’Bir araba dolusu yeni delil var burada’’ açıklaması yaptı. Cumhuriyetçi senatör Lindsey Graham da manzarayı ‘oldukça sorunlu’ olarak nitelendirdi.
Trump’a Cumhuriyetçilerin ‘kerhen’ desteği sürüyor
Donald Trump, bir ABD başkanı için rekor düzeyde düşük bir kamuoyu desteğine sahip olmaya devam ediyor. Ancak son Gallup anketine göre Cumhuriyetçi tabanın yüzde 85’inin Trump’a desteğinin devam etmesi, Cumhuriyetçi Kongre üyelerinin 2018 Kongre seçimi öncesi bir azil süreci başlatma cesareti göstermesini neredeyse imkansız hale getiriyor. Siyasi analistlere göre Kongre Cumhuriyetçilerinin pek de sevmedikleri Trump’a karşı harekete geçmesi ancak Trump’ın Cumhuriyetçi Partiyi topyekün bir çöküşe sürüklemesi ile mümkün olabilir. Ancak Trump’ın başkan olmasından sonra boşalan dört Kongre koltuğu için yapılan 4 ara seçimi de Cumhuriyetçilerin kazandığı ortamda parti olarak zarar gördüklerini düşünmeleri de beklenmiyor. Adli soruşturma sürecinden dramatik sonuç çıkıp çıkmayacağı ise henüz belli değil.