AMERİKA BÜLTENİ (18 Eylül 2023)
New York bu hafta Birleşmiş Milletler Genel Kurulu zirve oturumu için New York’a gelen yüzlerce devlet veya hükümet başkanını ağırlıyor. BM, salı günü başlayacak yıllık olağan zirvesinde, Rusya-Ukrayna savaşı, Libya’daki korkunç sel afeti, Haiti’de yükselen şiddet dalgasının yarattığı insani kriz, Afrika kıtasında yeniden yükselen askeri darbe rüzgarını, kuzey ve yarım küre arasındaki ekonomik eşitsizlik, afetlerle dolu bir yaz mevsiminin gündemin ilk sıralarına taşıdığı küresel iklim değişikliği gibi birçok sorun etrafında hiçbir çözüm getirmeyecek çok sayıda konuşma ve tartışmaya ev sahipliği yapacak.
Bu haftaki liderler zirvesi ile çalışmalarına başlayacak BM Genel Kurulu, her yıl olduğu gibi Aralık ayına kadar oturumlarını sürdürecek. BM resmi ajandasında, Sürdürülebilir Kalkınma 2030 Hedefleri, iklim değişikliğinin yarattığı sorunlar, pandamı sonrası dünya gibi oturum başlıkları var.
Beş büyüklerden sadece ABD zirveye katılacak
Bu yıl ki zirveyi sıra dışı yapan en önemli özellik ise BM Güvenlik Konseyinin beş daimi üyesinden sadece ABD’nin Başkanı Joe Biden’ın katılacak olması. BM Genel Kurul zirvelerine zaten hiç katılmayan Çin lideri Xi jinping ve ABD ile ilişkilerinin son derece bozulmasının yan ısıra Batı ülkelerinde tutuklanma riski nedeniyle Rusya Lideri Putin BM zirvesine katılmıyor. Öte yandan Fransa Devlet Başkanı Macron da, hem bu hafta İngiltere Kralı 3. Charles’ı ağırlayacak olması hem de Nijer ve Sudan krizleri konusunda Fransa’nın girişimleri nedeniyle bu yıl BM zirvesini pas geçiyor. BM zirvelerine sürekli en üst düzeyde katılım sağlayan İngiltere’nin başbakanı Rishi Sunak da sürpriz bir kararla bu yıl New York’a gelmemeyi tercih etti. Bununla beraber İngiliz tahtının varisi Galler Prensi William ve eşi Catherine, Prensin Earthshot adlı iklim inisiyatifi konusunda Pazartesi günü BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile bir görüşme gerçekleştirecek.
BM kaynaklarının verdiği bilgiye göre, bu yıl ki zirvede 140 ülke devlet ve hükümet başkanının, 6 ülke devlet başkan yardımcısının, 4 ülke başbakan yardımcısının ve 30 ülke de bakanların başkanlık edeceği heyetlerle katılıyor.
Her zamanki gibi ilk konuşmayı Brezilya yapacak
Liderler zirvesi, Salı günü Brezilya devlet başkanının yapacağı konuşma ile başlayacak. Hiçbir ülkenin ilk konuşma için gönüllü olmadığı ilk yıllarda Brezilya heyetinin art arda ilk konuşmayı yapması nedeniyle bir BM geleneği olarak 1947 yılından beri her yıl açılış konuşmasını Brezilya heyetinin başkanı yapıyor. Ardından ABD Başkanı Joe Biden Genel Kurula hitap edecek. Biden’ı takiben ise Kolombiya, Ürdün ve Küba heyetlerinin başkanları konuşacak.
BM’nin bu haftaki ‘Genel Münazara’ oturumunda devlet başkanlarına 15’er dakikalık konuşma süresi tanınıyor. Ancak bir çok devlet başkanı bu süreyi aşıyor. BM tarihindeki en uzun konuşma rekoru ise 1960 yılında tam dört buçuk saat boyunca konuşan Küba lideri Fidel Castro’ya ait.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky ilk kez BM zirvesine şahsen katılacak. Zelensky, Perşembe günü de Washington DC’de ABD Başkanı Joe Biden ile görüşecek. Öte yandan Çarşamba günü BM Güvenlik Konseyi toplantısına da katılacak Zelensky ile toplantıda bulunması halinde Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov arasında nasıl bir söz düellosu yaşanacağı da merak konusu. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de, Ukrayna, Türkiye ve Rusya liderleriyle tek tek Karadeniz tahıl anlaşmasının yenilenmesi amacıyla görüşecek.
BM Genel Kurulunun hazırlıklarını ve Salı günü yerel saat ile 09:00’da (TS ile 16:00) başlayacak oturumlarını canlı olarak BM TV’nin sitesinden izleyebilirsiniz.