AMERİKA BÜLTENİ (3 Şubat 2018)
Amerika’nın milli eğlencesi beyzbol mudur yoksa Amerikan futbolu mu? Yanıtı onlarca yıldır tam verilemeyen bu milli tartışma yılın 364 günü sürer. Tek bir gün hariç… Beyzbol da dahil, Amerika’nın popüler kültürü, politikası, medyası, sokağı ve pazarıyla, Amerikan futboluna teslim olduğu bu güne, ‘Super Bowl Sunday (Süper Bowl Kupası Pazarı) deniyor.
Pazar günü Minneapolis’te Philadelphia Eagles ile New England Patriots takımları, 52’nci Super Bowl kupası için karşı karşıya gelecek. Her ne kadar Amerikan futbolunun küresel etkisi sınırlı olsa da, kendine özgü bir şova dönüşen Super Bowl finali artık dünyanın her yerinden de ilgi görüyor.
Bu hafta sonu, bolca duyacağınız Super Bowl hakkında bilmek isteyeceğiniz her şey:
Super Bowl nedir?
Amerikan Futbolu Liginde sezonun şampiyonunu belirleyen tek maçlık bir Amerikan futbolu karşılaşmasıdır. Amerikan Fubolunun doğuşu ve başlangıcı daha eski olsa da Super Bowl final maçı ilk kez 1967 yılında oynandı. Bu yıl 52’nci Super Bowl finali oynanacak. Kaçıncı Super Bowl finali olduğu genellikle Roma rakamlarıyla gösteriliyor. Bu yılki finalin de SuperBowlLII şeklinde yazılması bundan.
Super Bowl finali oynayacak takımlar nasıl belirleniyor?
Amerikan futbolunun en üst ligi, kısaca NFL olarak anılan Ulusal Futbol Ligi’dir(National Football League). Ülkenin değişik şehir ve bölgelerinden 32 takım mücadele ediyor. Bu lig, “American Football Conference(AFC)” ve “National Football Conference(NFC)” adıyla iki ayrı alt gruba ayrılıyor. 16’şar takımlı bu iki konferasta 4’erli alt bölge grupları var. Eylül’de başlayıp Aralık ayı ortasına kadar devam eden 17 haftalık normal sezonda her takım 16 maç oynuyor. Daha sonra Ocak ayı başında her konferanstan bölge birincileri ve en iyi iki ikincilerden oluşan 6’şar takım olmak üzere toplam 12 takım “playoff” karşılaşmaları yapıyor. Tek maçlı eleme usulüyle yapılan karşılaşmalar sonunda NFC ve AFC şampiyonları belirleniyor. Her iki alt ligin şampiyonu da “super bowl”da karşı karşıya geliyor ve kazanan NFL Şampiyonu oluyor.
Bu yıl kimler oynuyor?
Bu yıl Amerikan Futbol Konferansının şampiyonu Boston takımı New England Patriots ile Ulusal Futbol Konferansının şampiyonu olan Philadelphia Eagles karşı karşıya gelecek. İki takım 2005 yılında 39’ncu Süper Bowl finalinde karşı karşıya gelmiş ve New England Patriots 24-21 üstünlükle şampiyonluk kupasının sahibi olmuştu. New England Patriots, geçen yılın şampiyonu olmuştu. Eagles, tarihinde üç kez Super Bowl kupası oynadı. İlk kez oynadığı 2005 yılında kaybettiği Patriots’tan bu kez rövanşı almak ve ilk Super Bowl kupasını müzesine götürmek istiyor.
En çok Super Bowl kazanan kim?
Bugüne kadar en fazla Super Bowl kazanan NFL takımı 6 kupayla Pitssburgh Steelers. Eğer New England Patriots bu yıl da kazanırsa 6’ncı kupasını alacak ve Steelers’ın birinciliğine ortak olacak. New England Patriots, tam 10 kez ile en fazla Super Bowl kupası oynayan takım konumunda. Dallas Cowboys ve San Francisco 49ers takımları da 5’er şampiyonlukla Steelers’ı takip ediyor. Bugüne kadar 8 kez Super Bowl kupası oynayan Denver Broncos takımı ise sadece 3’ünde şampiyon olmayı başararak en fazla Süper Bowl finali kaybeden takım ünvanının sahibi. Miami Dolphins takımı ise 1972 yılında sezon boyunca tek bir maç bile kaybetmeden şampiyon olan tek takım.
NFL Liginde sadece Cleveland Browns, Detroit Lions, Jacksonville Jaguars ve Houston Texans, bugüne kadar hiç Super Bowl kupaası oynayamamış dört takım.
Tom Brady kim ve neden herkes onu konuşuyor?
Amerikan Futbolu takımında en kritik oyuncu ‘quarterback’ denen oyun kurucudur. New England Patriots takımının oyun kurucusu olan Tom Brady, parlak kariyerinin yanı sıra taraf olduğu tartışmalarla sadece Amerikan futbolunun değil Amerikan popüler kültürünün de en ünlü isimlerinden birine dönüştü. Eagles karşısında maça çıktığında 40 yaşından 186 gün almış olarak, Super Bowl finaline çıkan en yaşlı oyun kurucu olacak. Daha önceki rekor iki yıl önce Denver Broncos’un oyun kurucusu olarak 39 yaşında sahaya çıkan Peyton Manning’e aitti.
Brady, bugüne kadar 5 Super Bowl finali oynamış tek oyun kurucu. NFL tarihinde ise 5 Super Bowl finali oynayan ikinci oyuncu. Brady, Donald Trump ile arkadaşlığı ile politikanın, Brezilyalı süper model Gisele Bündchen ile evliliği ile de magazin gündeminin de radarında bir isim. Başkanlık seçiminden bir gün önce Trump, Brady’nin kendisini arayarak ona oy verdiği ve desteklediğini söylediğini açıkladı. Ancak Brady’nin eşi Gisele Bündchen, Trump’ı mı destekliyorsunuz’ sorusuna sosyal medya hesabından ‘hayır’ yanıtı verdi. Bununla beraber, Brady’nin soyunma odası dolabında Trump kampanyasının ‘Make America Great Again’ şapkası fotoğraflara yakalanınca bir kez daha dikkat çekti. Brady, yakın gelecekte potansiyel Senato veya Temsilciler Meclisi adayı olarak görülüyor.
Eagles’ın oyun kurucusu kim?
Nick Foles. Adı, kimse de özel dikkat uyandırmıyor. Tom Brady’nin Super Bowl en değerli oyuncu ödülü sayısı (4), Foles’un oynadığı Super Bowl sayısından (3) fazla. Çaylaklarla dolu Philadelphia takımında sadece 8 oyuncunun kariyerinde Super Bowl deneyimi var. Patriots takımının ise 41 oyuncusunun Super Bowl deneyimi var. Süper deneyimli bir ekiple, deneyimsiz ama genç ve yetenekli bir ekibin maçı her türlü olasılığa açık.
Futbolcular ne kazanıyor?
Super Bowl kupası oynamaya hak kazanmak parasal anlamda kazandırmaya yetiyor. Her iki takımın oyuncuları da galip de olsalar mağlup da olsalar ciddi para kazanıyor. 2017 yılında her iki takımın bütün oyuncularına, maçta hiç görev almasalar bile ödenen para, kazanan takım oyuncularına kişi başı 112 bin dolar ve kaybeden takım oyuncularına 56 bin dolar oldu. Bu yılki rakamlar henüz açıklanmadı ancak TMZ Sports tahminlerine göre kazanan takımın oyuncuları 200’er bin dolar ve kaybeden takım oyuncuları da 80’er bin dolar para kazanacak.
Reklamlar niye bu kadar konuşuluyor?
Bu yılki Super Bowl’u 188 milyon Amerikalının televizyondan seyredeceği tahmin ediliyor. Amerika’da yılın en fazla televizyon seyredilen saatlerinde maçta oyunun durduğu saniyelerde ekrana gelecek reklamlar, fiyatlarıyla dudak uçuklatıyor. 2017 Super Bowl finali yayınında, reklam veren firmalar, 30 saniyelik bir reklam için 5 milyon doları gözden çıkarmak zorundaydı. Bu yıl ise 30 saniyelik reklamın fiyatı 7,7 milyon dolar. Maçı yayınlayacak NBC yayın ağ hem Super Bowl finali hem de Kış Olimpiyat açılışı yayını ile birlikte 1 milyar dolarlık reklam geliri bekliyor.
Devre arası şov nedir?
Super Bowl finalinin ikinci çeyreğinden sonra 15 dakikalık devre arasında her yıl bir ünlü sanatçının da sahne aldığı görkemli bir şov yapılıyor. Super Bowl canlı yayınının izlenme oranı en yüksek bölümü bu olsa da, başı ve sonundaki reklamlarla yüzlerce milyon dolarlık bu şovda sahneye çıkan ünlü sanatçılara hiç para ödenmiyor. Bu yıl devre arası şovn yıldızı Justin Timberlake.
Bütün bunların yemek istatistikleri ile ilgisi ne?
Super Bowl stadyumda olanlar için bir spor karşılaşması olsa da Amerika’nın geri kalanında bir parti vesilesi. ABD’de Şükran Gününden sonra en fazla gıda tüketilen ikinci gün. Ulusal Tavuk Konseyi verilerine göre sadece Super Bowl pazarında ABD’de tüketilen ‘tavuk kanadı (Buffalo wings)’ sayısı 1,35 milyar. Nielsen analiz firmasının 2017 rakamlarına dayanarak yaptığı 2018 tahminlerine göre Amerikalılar Pazar günü biraya 1,2 milyar dolar, patates cipsine 277 milyon dolar, çereze 99 milyon dolar haracayacak. Pizza Huts, Dominos, Papa John’s ve diğer zincirler, ülkede yaklaşık 50 milyon Super Bowl partisinin sofrasında yer almak için büyük mücadele veriyor.
Bu çılgın Pazar’dan sonra nasıl işe gidiyorlar?
Çoğu gitmiyor. ABD’de en fazla kişinin, ‘bugün hastayım’ mazareti ile işe gitmediği gün Super Bowl pazarının hemen ertesindeki Pazartesi günü. Bu yüzden de bu pazartesine ‘Super Hasta Pazartesisi (Super Sick Monday)’ deniyor. Bu yıl en az 14 milyon çalışanın, ‘hastayım’ mazareti ile işe gitmemesi bekleniyor.
Maç nerede oynanacak?
Minnesota eyaletinin Minneapolis kentinde.
Bu kış gününde Super Bowl finalinin soğuk Minneapolis’te olması akıllıca bir tercih mi?
Minneapolis, bir kış şehri olmasına rağmen 66 bin kişilik US Bank Stadyumunun üstü kapalı olduğu için hava koşullarından etkilenmeyecek.
Maç saat kaçta, hangi kanalda?
ABD’de NBC yayın ağı canlı yayınlıyor. Minneapolis’ta maç yerel saatle 17:30’da başlayacak. New York saati ile 18:30, Los Angeles saati ile 15:30’da başlayacak.
Son bir soru daha; Bu Amerikan futbolu nasıl oynanıyor? Kuralları nedir?
Bunu anlatan bir özeti ‘ŞURADAN‘ okuyabilirsiniz.
AMERİKA BÜLTENİ‘ni Twitter‘dan ve Facebook‘tan takip edebilirsiniz