AMERİKA BÜLTENİ (30 Kasım 2018)
Demokrat Partinin, 3 Ocak 2019’da başlayacak 116’ncı Kongre’de çoğunluğu oluşturacak yeni milletvekili grubu hafta içinde kapalı oylama yaparak kimi Meclis Başkanlığına aday göstereceğine karar verdi. Halen sahip olduğu çoğunluğu 6 Kasım seçiminde kaybeden ve 116’ncı Kongre’de ‘azınlık grubu’ olacak Cumhuriyetçi milletvekilleri de 14 Kasım günü yaptıkları kapalı oylamada adaylarını belirlemişti.
Yasama erkinin en kilit ismi olan ABD Meclis Başkanı, ABD Başkan Yardımcısı’ndan sonra Başkan’a vekalette ikinci sırada yer alır. Kongrenin her iki kanadının ortak oturumlarında da Kongre başkanı kürsüsünde oturur.
Peki bu derece önemli bir koltuğa oturacak isim nasıl belirleniyor?
İşte yeni başlayanlar için kısa bir klavuz:
Partiler nasıl aday gösteriyor?
Her iki yılda bir Kasım ayında yapılan milletvekili seçimlerini takip eden haftalarda her iki partinin seçilen yeni grubu kapalı oturumlarında kimin adaylığını destekleyeceklerine kapalı oyla karar veriyor.
Başkanlık seçimi nasıl oluyor?
Temsilciler Meclisi Başkanlık seçimi, Temsilciler Meclisinin ilk toplantı gününde, tüm milletvekillerinin katıldığı oylama ile gerçekleştiriliyor.
Kimler Temsilciler Meclisi başkanı olabilir?
Temsilciler Meclisinde milletvekilleri sadece iki partinin gösterdiği iki isme değil, istedikleri her hangi bir başka kişi için de oy kullanabilir. Bu kişinin aday olup olmaması önemli değil. Dahası, oy veridkleri kişinin Kongre üyesi olması bile şart değil. Meclis dışından bir isme de, aday değilse bile oy vererek başkan seçebilirler. Dışarıdan seçilirse başkan, herhangi bir oyalamada oylar eşit çıkmadıkça oylamalara katılamaz. Ancak uygulamada bugüne kadar Kongre dışından bir isim hiç seçilmedi. ABD tarihindeki bütün Meclis Başkanları Meclis içinden seçildi.
Kimin kazandığına nasıl karar veriliyor?
435 milletvekilliğinin salt çoğunluğunu yani 218 oyu elde eden kişi Meclis başkanı seçilir. Ancak kullanılan oy sayısının salt çoğunluğu da seçilmeye yetiyor. 2016 yılı Ocak ayındaki seçimde böyle olmuştu. 405 milletvekili oy kullandığı için John Boehner’a 205 oy yetiyordu. 216 oyla yeniden başkan seçilmişti.
Kimse salt çoğunluk oyu elde edemezse ne olur?
Dünyadaki birçok benzerinin aksine, ilk turda hiçbir aday salt çoğunluğu elde edemezse, ikinci tura en fazla oyu alan iki aday değil bütün adaylar yeniden kalıyor. İkinci turda ilk turdaki gibi oylama tekrarlanıyor. Yine salt çoğunluk olmazsa yine tekrarlanıyor. Meclis Başkanlığı koltuğuna çok az milletvekili oyu ile başkan seçilerek makamın çoğunluğu temsil gücünü törpülememek için bu konuda ısrar ediliyor. Seçim, ta ki sonunda çoğunluk oyu alabilecek adayda uzlaşılıncaya kadar devam eder.
Ancak partilerin başkanlık seçiminde bloka yakın oy kullanması nedeniyle oylamanın ikinci tura kalması çok nadir. Son kez 1923 yılında ilk turda hiçbir aday salt çoğunluğu elde edememiş ve tam 9 tur oylama sonunda Meclis başkanı seçilebilmişti.
ABD Meclis Başkanına neden ‘başkan’ yerine ‘speaker’ deniyor?
Bu sorunun yanıtı için: Temsilciler Meclisi Başkanına Neden ‘Speaker’ Deniyor?
Demokrat Partinin adayı kim olacak?
Hafta içinde Demokrat Partinin 2019’da göreve başlayacak yeni Temsilciler Meclisi grubunun yaptığı gizli oylamada en çok oyu alan Nancy Pelosi, yeniden partinin Temsilciler Meclisi başkanı adayı oldu. Pelosi, 2008’de de ABD’nin 52’nci Meclis Başkanı seçilmiş ve Amerikan tarihinde bu göreve seçilen ilk ve tek kadın olmuştu.
Ancak, 235 Demokrat Partili ‘seçilmiş milletvekili’nin katıldığı oylamada, 115’nci Kongrenin ‘azınlık grubu lideri’ olan Pelosi’ye 203 oy çıkarken 32 oy ise diğer adaylara çıktı. Üç boş oy ve iki katılmayan oy ile birlikte bakıldığında bu tablo, Pelosi’nin başkanlığına karşı çıkan en az 35 Demokrat Partili millletvekili olduğunu gösteriyor. Nancy Pelosi’nin başkan olmak için en az 218 oya ihtiyacı olacağı düşünüldüğünde bu sonuç, Pelosi için ‘buruk ve kaygılı bir sevinç’ anlamına geliyor.
Bazı analistlere göre ise ‘parti içi seçim’ ile Meclis genel kurulundaki seçimlerin ortamı farklı olduğu için Pelosi, şimdiden ABD’nin müstakbel Temsilcier Meclisi başkanı olarak görülebilir. Nitekim Pelosi, 2016’da partinin meclis grubu liderliğine aday olduğunda, parti içi kapalı oylamada 63 milletvekili ona karşı oy kullanmıştı. Ancak, Mecliste yapılan resmi oylamada onun azınlık grubu liderliğine karşı çıkan Demokrat milletvekili sayısı 4’e düşmüştü.
Cumhuriyetçi Partinin adayı kim olacak?
Öte yandan 3 Ocak 2019’da göreve başlayacak 116’ncı Kongre’de azınlık grubu olacak Cumhuriyetçi Partinin, Temsilciler Meclisi başkan adayı ise California Milletvekili Kevin McCharty olacak. Partinin mevcut 115’nci Kongre’de Temsilciler Meclisi başkanı olan Paul Ryan, yeniden milletvekili adayı olmamıştı.
Halen çoğunluk grubu lideri olan McCharty’nin Meclis başkanı olmak için tek şansı, en az 20 Demokrat milletvekilinin Nancy Pelosi yerine ona oy vermesi. Bu da imkansıza yakın bir olasılık. 14 Kasım’da parti grubunun kendi içinde yaptığı kapalı oylamada, 43 oy alan rakibi Jim Jordan’a karşı 159 oy alan McCharty’nin, yeni Kongre’de azınlık grubu lideri olması ise neredeyse kesinleşti.
AMERİKA BÜLTENİ‘ni Twitter‘dan ve Facebook‘tan takip edebilirsiniz