Skip to content
Menu

Şehircilikte radikal değişiklik: Kaldırımlara veda zamanı mı?

Londra, Exhibition Road

AMERİKA BÜLTENİ (5 Aralık 2011)

İnsan dostu caddeler avukatları yıllardır, yayaları ve bisiklet sürücülerini otomobillerden korumak için daha fazla kaldırım ve bisiklet şeridi için mücadele ediyor.

Ancak Londra’da bu anlayışın tersi oldukça ezber bozucu yeni ve radikal bir proje uygulanıyor. Otomobil ve insanlar arasındaki bariyerleri kaldıran ve caddeyi bariyersiz ortaklaşa kullanma imkanı veren projelerin uygulandığı sokaklarda, kaza oranının eskisine göre azalması, şehir merkezlerindeki kaldırımları tarihlerinde olmadığı kadar sorgulanır yapıyor.

İlk duyanlara kaotik bir manzara yaratacak bir uygulama gibi görünüyor. Ancak, şehir planlamacılarına göre, yayalar için de otomobiller için de eskisinden daha güvenli ve daha yaya dostu bir ortam yaratıyor.

Londra’nın,  kültür ve sanat merkezi olan yaklaşık yarım mil uzunluktaki Exhibition Road yeni düzenlemesinin ardından bugünlerde yeniden açılacak. Ancak bu kez, caddede hiçbir şerit izi ve kaldırım bariyeri olmayacak.

Projenin ardındaki şehir planlamacıları, engel ve bariyer olmayan bir otamda hem yayaların hem de otomobl sürücülerinin çok daha dikkatli olacağını varsayıyor. Nitekim, bu projenin uygulandığı diğer Londra sokaklarında kaza oranı azaldı.

Şimdi Londra, 2012 olimpiyatları öncesinde imajını, şehir merkezinde caddeleri otomobillere göre düzenlenmiş şehirden, insanları öncelik alan bir şehir olma yolunda ilerliyor.

Aslında, yaya ve otomobillerin caddeyi ortaklaşa kullanma fikri ilk olarak Londra’da ortaya çıkmadı. Hollandalı trafik mühendisi Hans Monderman projenin fikir babası. Daha sonra, Dane Jan Gehl gibi planlama guruları tarafından da benimsendi bu anlayış. Hollanda’nın bazı kentleri ile bazı İskandinav şehirlerinde de başarıyla uygulanıyor.

Fikir, şehir merkezlerinde yayalar ile otomobillere keskin hat ve bariyerlerle alanlar çizildiği zaman, otomobil sürücüleri birer otomatik pilota dönüşmekte ve artık yayaları hiç dikkate almaksızın sadece diğer otomobillere odaklanmakta. Bu da kaza oranını artırmakta.

Bu nedenle uzun yıllar kalabalık kaldırımların olduğu yerlerde insanların kaldırımdan caddeye taşmaması için ekstra çitler konuyordu. Ancak Londra’da Kensington ve Chelsea’deki kaldırımlarda bu çitler kaldırılıp insanların caddeye de taşmasına izin verilmesinden beri kaza oranı yüzde 60 azaldı. Uygulama, sürücüleri çok daha dikkatli olmaya yayaları da kendi hayatları için çok daha sorumluluk almaya zorluyor. Uzmanlar, bazı yerlerde trafik kurallarının maksadının aksi sonuçlar ürettiğine işaret ediyor.