CEMAL TUNÇDEMİR
Twitter@CemalTdemir
3 Ocak 2015
Kadınlara Oy Hakkı Ulusal Birliğinin kurucularından Susan B. Anthony, kadınların oy hakkı olmadığı halde 5 Kasım 1872 başkanlık seçiminde New York eyaleti Rochester kentinde oy kullandı. Ve 13 gün sonra Federal yasaları çiğnediği gerekçesiyle tutuklandı. ABD Anayasası’nın 14’ncü ek maddesinin (14th Amendment) her Amerikan vatandaşına oy hakkı getirdiğini savundu ama mahkeme bu görüşe katılmadı. Yargıç Ward Hunt, 1873 yılı Haziran ayındaki duruşma sonunda onu 100 dolar para cezasına çarptırdı ama Anthony bu parayı asla ödemeyeceğini ilan etti. Yargıç normalde parayı ödemediği için hapis cezasına mahkum etmesi gerekirken Anthony’yi yeniden hapse göndermedi. Çünkü, eğer tutuklasaydı Anthony’nin davayı Yüksek Mahkeme’ye götürme hakkı doğacaktı. Kadınların oy hakkı mücadelesi bir kaç on yıl daha sürdü. Susan Anthony 1906 yılında öldükten 14 yıl sonra 1920 yılında kadınların oy hakkı 19’ncu ek madde (19th Amendment) ile garanti altına alındı. Kadın hareketleri tarihçisi Ann D. Gordon, Susan Anthony’nin mahkemede hakimin izin vermemesine ve defalarca susturma girişimine karşı yaptığı konuşmayı, kadınların oy hakkı mücadelesinin en önemli konuşması olarak nitelendiriyor. İşte Yargıç Hunt ile Susan B. Anthony arasındaki o tarihi diyalog:
Yargıç Ward Hunt: Sanık ayağa kalksın. Sanığın neden mahkum olmaması gerektiğine dair söyleyeceği son sözü var mı?
Susan B. Anthony: Evet sayın hakim, söyleyecek çok şeyim var. Mahkumiyet kararı vererek, devletimizin her ilkesini ayaklar altında çiğnediniz. Benim doğal haklarım, benim yurttaşlık haklarım, benim politik haklarım aynı şekilde görmezden gelindi. Yurttaşlığın temel ayrıcalığı benden çalındı, vatandaş statüsünden teba statüsüne indirgendim; Ve bu sözde Cumhuriyetçi yönetimde, sizin kararınızla sadece ben değil benim şahsımda bütün cinsdaşlarım, vatandaş yerine teba olmaya mahkum edildik.
Yargıç Hunt: Mahkeme, mahkumun avukatının 3 saatimizi harcadığı argümanlarının tekrarını yeniden dinlemek zorunda değil.
Susan Anthony: Müsaade eder misiniz sayın yargıç, ben tartışmıyorum. Sadece, adalet varsa, beni neden mahkum edemiyeceğinizi izah etmeye çalışıyorum. Sizin benim bir yuttaş olarak oy verme hakkımı inkar etmeniz, aynı zamanda benim yönetilen olarak onaylama hakkımı inkar etmeniz, vergisini veren bir yurttaş olarak temsil hakkımı inkar etmeniz, yasayı çiğnemiş biri olarak benimle eşit yurttaşlık şartlarına sahip kişilerden oluşan bir jüri tarafından yargılanma hakkımı inkar etmenizdir. Bu sebeple benim, hiçbir şekilde dokunulamaz olan hayat, özgürlük ve mülkiyet haklarımı ve—
Yargıç Hunt: Mahkeme, mahkumun daha fazla konuşmaya devam etmesine izin veremez
Susan Anthony: Ama sayın hakim, yurttaşlık haklarıma bu keyfi tecavüze karşı şu mütevazı ve tek protesto olanağımı elimden almayın lütfen. İzninizle yüce mahkemeye hatırlatmak isterim ki, geçen Kasım ayında tutuklandığımdan beri ben veya haklarından mahrum sınıfımdan biri ilk kez bir jüri veya hakim karşısında haklarımızı savunmak için konuşma yapma fırsatı buluyor—
Yargıç Hunt: Tutuklu derhal otursun. Mahkeme buna izin veremez.
Susan Anthony: Hakkımda şikayette bulunan Sekizinci Bölge politikacılarından, Birleşik Devletler kolluğuna, komiserlerine, bölge savcısına, zat-ı aliniz bölge hakimine kadar beni yargılayan kişilerin hiç biri benimle aynı yurttaşlık statüsünde değil. Aksine tamamı benim politik egemenlerim konumundalar; Ve, sayın hakim, göreviniz açıkça gerektirdiği için benim davamı jüriye sunuşunuzda bile bir protesto sebebim var; Çünkü jürideki erkeklerin tek biri bile benimle aynı yurttaşlık şartlarına sahip değildi. Yerlisi yabancısı, uyanığı uykulusu, siyahı beyazı, sarhoşu ayığıyla bu adamların her biri politik olarak benden üstün konumda; Dolayısıyla bana denk yurttaşlar değil. İngiltere’de lordlardan oluşan bir jürinin yargıladığı halktan biri bile benden daha az şikayet sebebine sahiptir çünkü ben bir kadın olarak tamamı erkeklerden oluşan bir jüri tarafından yargılanıyorum. Hatta, huzurunuzda davamı maharetle, ciddiyetle, itiraz edilemez şekilde savunan avukatım sayın Henry R. Selden bile benim politik statü olarak üstümdür, egemenimdir. Yine oy hakkına sahip olmayan kimse jüri olamadığı için ve kadınlar oy hakkına sahip olmadığı için, baro üyesi olmayan hiçbir avukat mahkemede avukatlık yapamadığı için ve kadınlar baro üyesi olamadığı için, jüri, avukat, yargıç hep erkek egemen sınıftan oluyor.
Judge Hunt: Mahkeme, tutuklunun müesses yasalara uygun şekilde yargılandığını hatırlatır.
Susan Anthony: Evet sayın hakim, tamamı, erkeklerden tarafından yapılan, erkekler tarafından yorumlanan, erkekler tarafından icra edilen yasalarla… Erkekler lehine ve kadınlar aleyhine; Ve bu sebeple sayın hakim, mahkemeniz, bir Amerikan vatandaşının anayasada yazılı ‘vatandaşların oy verme hakkı vardır’a dayanarak bu hakkını kullanmasının suç olduğuna hükmettiniz. Çünkü o vatandaş bir erkek değil bir kadın. Ancak, daha dün aynı erkek ürünü yasa, ben, siz veya her hangi birinin, tek isteği Kanada’ya gitmek olan soluk soluğa kalmış bir kaçağa, su veya bir dilim ekmek vermemize 6 ay hapis ve 1000 dolar para cezası getirdi. İçinde vicdanı ve insan sevgisi olan ve kapısına gelen böylesi bir muhtaca yardım eden, yasayı çiğnediği için cezalandırılacak ve bu sırf yasal olduğu için meşru olacak. Tıpkı kölelerin, haklarını, adil olmayan yasaları çiğneyerek, o yasaları görmezden gelerek, o yasalara uymayarak aldığı gibi bugün de kadınlar hükümette ses sahibi olma haklarını almak zorunda. Ben kendi hakkımı bu şekilde yasayı çiğneyerek aldım ve bulduğum her fırsatta da haklarımı kullanmaya kararlıyım.
Judge Hunt: Mahkeme, tutukluya oturmasını emrediyor. Daha fazla konuşmanıza izin vermiyorum.
Susan Anthony: Ben duruşma için huzurunuza getirildiğimde sayın hakim, Anayasa’nın liberal ve daha geniş açılı bir bakışla yorumlanacağını ve bütün Birleşik Devletler yurttaşlarının eşitliği ve haklarının Anayasa’nın garantisi altında olduğunun ilan edileceğini umdum. Ancak madem, benim gibi yurttaşlardan oluşmayan bir jüri bu adaleti tecelli etmede başarısız oldu, sizin elinizden merhamet görmeyi istemeyeceğim. Bütün zorlayıcılığıyla yasanızı uygulayın.
***
İLGİLİ OKUMA: