AMERİKA BÜLTENİ
Follow @amerikabulteni
22 Kasım 2012
Bugün, bütün Amerikalıların ortaklaşa kutladığı tek kültürel bayram olan Şükran Günü (Thanksgiving Day). Her yıl Kasım ayının ‘dördüncü’ Perşembesinde olduğu gibi bugün de her din ve inançtan ya da ateist, her ırktan, her sosyal sınıftan Amerikalı bugün için fırında hindi, kabak tatlısı ve yaban mersini(cranberry) reçelinin bulunacağı Şükran Günü sofrasında ailesi ya da dostlarıyla biraraya geliyor. Vejetaryenler bile, “tofurky” adını verdikleri tofu hindilerle sofralarını donatıyor. Dindarlar, geleneğin özüne uyarak, şükür ve duayı ön plana çıkaracak. Dindar olmayanlarsa, aile üyelerinin yılda bir kez bile olsa bir araya geldiği sosyal barış günü olarak yaşayacak. Yemekten sonra Amerikan Futbol Ligi(NFL)maçı seyredilecek. Akşam saatlerinden sonra ise, ‘Black Friday‘ alışveriş koşturmacası başlayacak.
Şükran Günü geleneği Massachusetts’te başladı
1621 yılının bir sonbahar günü bugünkü Massachusets eyaleti sınıları içinde kalan Plymouth şehrinde, Wampanoag kabilesine mensup 90 Kızılderili ile, 52 İngiliz yerleşimci, 3 gün süren bir hasat şenliği yaptılar. Bu festivalin varlığına ilişkin tek tarihi bilgi, Edward Winslow adlı bir İngiliz yerleşimcinin, aynı yılın Aralık ayında arkadaşına yazdığı mektup. Bundan 20 yıl sonra yazılan bir kitapta da bu ünlü yemeğin varlığından bahsedilmekte. Ancak, tarihi kaynaklar, Şükran Gününün başlangıcı olarak anılan festivalle ilgili anlatılan şeylerin çoğunun söylence olduğunu özellikle vurguluyor.
Massachusetts Körfezine yerleşen ilk İngiliz göçmenler dindarlıklarıyla bilinen ve “pilgrims” diye anılan Püriten Hristiyanlardı. Onların ‘Şükran’ kutlamaları dünyevi festivalden çok kiliselerde gerçekleşiyordu. Massachusetts kolonisi 1680 yılındna itibaren bu kutlamayı yıllık yapmaya başladı. İlk resmi Şükran Günü kutlaması ise aynı bölgedeki Charlestown şehrinde 1671 yılında yapıldı. Bu Şükran Gününün bugünden en büyük farkı Kasım ayı yerine 29 Haziran günü gerçekleşmesi oldu. 18’nci yüzyıl boyunca Şükran Günü kutlamaya başlayan diğer koloniler, Massachusetts’in aksine daha çok askeri ya da yurtseverlik günleri olarak gördüler. Nitekim, ABD’nin kurucu babası George Washington da, 1777 yılında Saratoga’da İngiliz ordusuna karşı kazanılan zafer anısına zafer günü olarak ilan edecekti bu günü.
Şükran Günü kutlamasına bugünkü şeklini veren kadın
Sonrasında birçok başkan bugünü ulusal gün olarak ilan ettiyse de, gevşek konfederal yapıda özellikle güney eyaletleri bu kutlamalara karşı çıktı.
Bugünkü Şükran Günü yemeğinin ilk dizaynını 19’ncu yüzyılın Martha Stewart’ı olarak anılan Sarah Josepha Hale yaptı. İlk Şükran Günü yemeğine ait tarihi mektupları yayınlayan Hale, bugünün 250 yıl öncesinde olduğu gibi ulusal olarak kutlanması için yoğun bir kampanya başlattı. Şükran Günü sofrasına fırında hindiyi ve kabak tatlısını Hale soktu. Hale, yayınladığı kitabında, ilk hacı göçmenlerin Kızılderililerin rehberliğinde ormanda yaban hindisi avladıklarına dair tarihi bilgiler olduğunu savunarak, 1621 yılındaki ilk yemeğe bazı yönlerden benzeyen bugünkü Şükran Günü menüsünü oluşturdu. Bununla da yetinmeyen Hale, Federal hükümete, “Kolonileri birleştirecek, aile üyelerini biraraya getirecek ve Hıristiyanların kalplerinde şükür duygusunun uyandıracak ulusal bir gün olarak ilan edilmesi” çağrısıyla resmi dilekçe verdi. Dilekçeye cevap, 5 yıl sonra Amerikan iç savaşının tam ortasında Başkan Abraham Lincoln’dan geldi. Lincoln, Kasım ayının son Perşembesini, Allah’a Şükran Günü(Thanksgiving Day) ilan etti.
Büyük Buhran’ın devam ettiği 1939 yılında Başkan Franklin D. Roosevelt, Şükran Gününün tarihini Kasım ayının ikinci Perşembesi ile son Perşembesi arasında birgünde kutlanabileceğini ifade ederek tarihi değiştirmeye çalıştı. Roosevelt, çiftçilere Noel öncesi ürünlerini satabilmek için daha geniş bir zaman vereceği düşüncesiyle bu kararı almıştı. Ancak, Roosevelt’in belirlediği günlere “Franksgiving” diyen 22 eyalet, Kasım son perşembesini Şükran Günü olarak kutlamaya devam etti. Bunun üzerine 1941 yılında geri adım atan Roosevelt, Kongre’nin çıkardığı yasayı onaylayarak, her yıl Kasım ayının dördüncü Perşembesini Şükran Günü ilan eden ilk yasal metni imzalamış oldu.
Fırında hindi, Beyaz Saray’da hindi, uçan hindi!
19’ncu yüzyılın Martha Stewart’ı Sarah Josepha Hale, ilk yerleşimcilerin yaban hindisi avlayarak Şükran Günü yediklerini iddia ettikten sonra, Şükran Günü hindiler için ferman gününe dönüştü. 1947 yılına kadar avcıların eline geçen hindilerin tamamı için son durak mutfak fırınıydı. Şükran Gününde 50 milyon hindi için son durak fırın olurken, 1947 yılından beri bir ya da iki şanslı hindi için son durak Beyaz Saray oluyor. Başkan Harry Truman, 1947 yılında Ulusal Hindi Federasyonunca kendisine 2 kesilmiş hazır hindi ile hediye edilen canlı hindinin canını bağışladı. Bu bağışlama sonraki yıllarda geleneksel hale geldi. Son yıllarda ise, Beyaz Saray’a bir yerine iki canlı hindi çıkmaya başladı. 2003 yılından beri ise, bu şanslı hindilerin adı kamuoyunca belirleniyor. 2003 yılında “Stars ve Stripes”, 2004 yılında “Biscuit ve Gravy”, 2005’te “Marshmallow ve Yam” , 2006 yılında “Flyer ve Fryer” ve 2007 yılında da “May ve Flower”, 2011 yılında ise ‘Peace’ ve ‘Liberty’ ABD Başkanından randevu almayı başaran hindiler oldular.
Tarım Bakanlığı verilerine göre ABD’de yılda 272 milyon hindi yetiştiriliyor ve 6,9 milyon varil yaban mersini sosu üretiliyor. Bu yıl Şükran Gününde vejetaryenler için yaklaşık 230 bin hazır tofu hindi(tofurky) de üretilecek. Bugün Amerikalıların mutfaklarında pişecek 50 milyon hindi ile beraber, ülkedeki üretim tesislerinde yılda kesilen yaklaşık 10 milyar tavuk ve hindinin, kesilme yöntemleri ise, hayvanseverlerin tepkilerine sebep oluyor. 1958 tarihli bir kanun, mezbahalarda kesilecek havanların, kesildiklerinde tamamen bayıltılmış olmalarını şart koşuyor. Bu hafta konuyu mahkemeye taşıyan hayvanserver dernekleri, San Francisco Federal Bölge Hakiminin vereceği kararı bekliyor.
Macy’s mağazalarının dev Şükran Günü yürüyüşü New York’ta
Macy’s mağazalarının 1926 yılından beri her şükran gününde gerçekleştirdiği “Macy’s Şükran günü Yürüyüşü” için tüm hazırlıklar tamamlandı. 3 miyon kişinin katıldığı ve yaklaşık 50 milyon kişinin televizyonlarından izlediği yürüyüşün en önemli özelliği ise, birçok çizgi karakterin dev balonları. Her Şükran Günü günü saat 09:00’da Batı Central Park ile 77. sokağın köşesinde başlayan yürüyüş, Columbus meydanı ve Times Square güzergahından ulaşılan 34. sokaktaki Macy’s mağazası önünde sona eriyor.
İLGİLİ HABERLER: