AMERİKA BULTENİ (12 Ekim 2013)
Bugün, Kristof Kolomb’un Amerikayı keşfedişinin 521’nci yıldönümü. Her yıl olduğu gibi bu 12 Ekim de Kolomb’u öven ve eleştirenlerin tartışmalarına sahne oluyor. Kristof Kolomb (Christopher Columbus), 12 Ekim 1492 günü, Karayiplerdeki adalardan birinde karaya ayak basmıştı. Hindistan’a ulaştığını sanan Kolomb, adada karşılaştığı yerlilere, Hintli manasında “Indian” dedi. Bu yüzden Amerikan İngilizcesinde yerli(Kızılderili) kelimesinin yerine “indian” kullanılıyor. Kolomb sadece Karayip’teki bazı adalara çıktı. Kuzey Amerika kıtasına ise hiç ayak basmadı.
Ancak Christopher Columbus’un ‘Amerika’yı keşfeden kişi’ olarak anılmasına tarihçilerden ve kıtanın yerlilerinden itirazlar da son yıllarda yükselmiş durumda.
ABD’de 1971 yılından beri her Ekim ayının ikinci Pazartesi günü, “Columbus Day (Kolomb Günü)” adıyla federal bayram olarak kutlanıyor. İlk “Kolomb Günü(Columbus Day)” kutlaması, Kolomb’un Amerika’yı keşfinin 300’ncü yılı olan 1792’de New York’ta yapıldı. 400’ncü yıl olan 1892’de ise, dönemin ABD Başkanı Benjamin Harrison, bütün Amerikalıları, Columbus Day kutlamaları yapmaya davet etti.
Columbus Day kutlamaları başlangıçta özellikle İtalyan Amerikalılar tarafından kültürel bir gün olarak kutlanmaya başlandı. Colorado’daki madenlerde çalışmaya gelen İtalyan göçmenlerin de gayretiyle, Colorado, 1905 yılında Kolomb Gününü (Columbus Day) eyalet çapında bayram ilan eden ilk eyalet oldu. 1937 yılında ise Başkan Franklin Delano Roosevelt, bugünü federal bayram ilan ederek, ülke çapında kutlanmasını istedi. 1971 yılında beri, her Ekim ayının ikinci Pazartesi günü, Columbus Day (Kolomb Günü) olarak kutlanıyor.
Kızılderili eyaletleri kutlamıyor
Columbus Day, Minnesota eyaletinde kutlanmıyor. Önemli oranda Kızılderili barındıran eyaletlerde ise, Columbus Day tatili genelde sembolik törenlerle geçiştiriliyor. Nevada eyaletinde de yasal bayram olarak değil, sivil grupların geleneksel kutlamalarına sahne oluyor. South Dakota eyaletinde ise, “Columbus Day” olarak değil, “Native American Day (Kızılderili Günü)” olarak adlandırılıyor. 1992 yılında Güney Amerika ülkesi Ekvador’un başkenti Quito’da uluslarası bir konferans yapan Güney ve Kuzey Amerika Kızılderili kabileleri ise, 12 Ekim gününü, “Yerli Halklarla Uluslararası Dayanışma Günü” ilan etmişlerdi. Ekvador ve bazı Güney Amerika ülkelerinde Kolomb Günü kutlaması yasaklanmış durumda.
Kızılderililer de federal bayram istiyor
Öte yandan Kızılderililer yaptıkları kampanyalarla bu yıl da Kolomb Günü kutlamalarına tepkilerini dile getiriyor. ‘’Reconsider Columbus Day’’ adında bir web sitesi kuran Kızılderili aktivistler ABD Hükümetinden Kızılderilileri onurlandıracak bir federal bayram günü ilan etmesini istiyor. İşte o video:
En büyük yürüyüş New York’ta
Kolomb gününün ilk kutlandığı yer olan New York ise, her zaman olduğu gibi en büyük katılımlı Kolomb Günü Yürüyüşüne ev sahipliği yapacak. Pazartesi günü 5’nci Cadde’de yapılacak yürüyüş, dünyadaki en büyük İtalyan kültürü etkinliği olmasıyla da ilgi görüyor. Bayramda New York’ta bütün resmi kurumlar kapalı durumdayken, nerdeyse bütün özel sektör çalışmaya devam ediyor.
Kimine bayram, kimine işe devam!
Pazartesi kutlanacak Columbus Day, federal bir bayram. Ancak bu bayram gününde milyonlarca Amerikalının tatil yapması, tatil yapamayan milyonlarca Amerikalı için büyük zorluğa dönüşüyor. Federal bayram sebebiyle kamu okulları, federal devlet kurumları, bazı eyaletlerde resmi kurumlar ve birçok banka, Ekim ayının ikinci Pazartesi günü kapalı kalıyor. Ancak, işyerleri ve ticaret müesselerin büyük bölümü, Kolomb Gününde de açık olmaya ve iş yapmaya devam ediyor. Bu da, çocukları okulların kapanması nedeniyle evde kaldığı halde işe gitmek zorunda kalan ailelerde ve bankalarla çalışan şirketlerin işlerinde düzensizliğe sebep oluyor. Anne babalarının çalışmak zorunda olması, Columbus gününü çocuklar için tatil olmaktan çıkarıp, birçok çocuk için bakıcılarıyla geçirmek zorunda oldukları sıkıcı bir Pazartesine dönüştürüyor. Son yapılan bir araştırma, ülkedeki ticari işletmelerin sadece yüzde 10’unun Columbus Day bayramında kepenk kapattığını gösteriyor. Bu oran, bütün federal bayramlar içindeki en düşük oran.
Wall Street açık kalıyor
New York Borsası da 1950’li yıllardan beri olduğu gibi Columbus Day tatilini görmezden gelerek açık kalmaya devam ediyor. Ancak tahvil piyasaları, Columbus Day tatiline riayet ediyor. Bankalar da ise durum daha karışık. Bazı bankalar açık kalmaya devam ederken, bazı bankalar tatil yapıyor. Bazı eyaletlerde de bu tatil karmaşası ilginç sonuçalara yol açıyor. Örneğin Calirfornia, Kolomb Gününü resmi tatil kabul etmediği için, okullar eğitime devam edecek. Ancak okulların bağlı olduğu California Eyalet Departmanı çalışanları, tatil yapıyor olacaklar.