AMERİKA BÜLTENİ (3 Ekim 2015)
Follow @amerikabulteni
ABD Eğitim Bakanı Arne Duncan, Aralık ayından geçerli olmak üzere görevinden istifa edeceğini açıkladı. Duncan, Başkan Barack Obama’nın 2009 yılında göreve başladığındaki ilk kabinesinden beri görevde kalan iki bakandan biriydi (diğeri Tarım Bakanı Tom Vilsack). Duncan, Chicago’ya dönüp ailesiyle yaşamak istediği için görevinden ayrıldığını belirtti. Obama, John King Jr’ın Duncan’ın yerine vekaleten atanacağını açıkladı. Ancak ABD Eğitim Bakanının istifası okulları hiç ilgilendirmedi bile. Bunun temel nedeni ABD Eğitim Bakanlığının, dünyadaki muadillerinden temel bazı farklılıkları…
ABD Eğitim Bakanllığı ne iş yapar? İşte merak edenler için özet bir klavuz:
ABD’de temel eğitimin önemli rakamları nedir?
2012 verilerine gör ABD’de 116 bin 240 adet K-12 denen ilk ve orta öğretim okulu var. Bunların 85 bin 530’u geleneksel kamu okulu. 4 bin 480 adedi ‘charter’ sistemli yani özel firmaların işletiminde kamu okulu ve 26 bin 230’u da özel okul. Kamu okullarında 50 milyondan fazla ve özel okullarda 5 milyon civarında öğrenci öğrenim görüyor. Ülke genelinde yaklaşık 4 milyon öğretmen okullarda görev yapıyor.
ABD Eğitim Bakanlığı, neden kabinenin en küçük bakanlığı?
320 milyon nüfuslu ülkede Eğitim Bakanlığı’nın bütün personel sayısı 5 bin. Eğitim Bakanlığı, ABD kabinesinin en küçük bakanlığı konumunda. Çünkü ABD’de birkaç özel amaçlı okul dışında hiçbir okul Eğitim Bakanlığına bağlı değil. Okullardan, eyelet ve şehir yönetimleri sorumlu. Ülke genelinde bu şekilde kendi kendini yöneten 14 bin civarında okul sistemi var. Bunların yöneticileri ise seçimle belirleniyor. En büyük kamu okulu sistemi New York şehri eğitim sistemi. 1200’den fazla ilk ve orta öğretim okulunda 1 milyondan fazla öğrencinin eğitim gördüğü sistem, New York Belediyesine bağlı. Öğretmenlerin istihdamından, okulların masraflarına ve müfredata kadar her konu New York belediyesi eğitim departmanının sorumluluğunda.
Peki Eğitim Bakanlığı ne yapar?
ABD Eğitim Bakanlığı, ülke genelinde eğitim standartlarını tespit etmek, eğitimle ilgili tüm verileri ve istatistikleri hazırlamak, ülke genelindeki kamu okullarının finansmanına destek olmak ve bu konularla sınırlı politikaların oluşturulması için ABD Başkanına danışmanlık yapmakla görevli. Dünyadaki eğitim bakanlıklarının aksine, müfredat hazırlamak, öğretmen istihdamı ve atamaları yapmak, eğitim politikaları belirlemek gibi yetkileri yok. Kamu okullarının müfredatı ve öğretmen istihdamı ise eyalet veya şehir yönetimlerine aittir. Eğitim Bakanlığının en önemli fonksiyonlarından biri de kamu okullarında sivil haklar ve mahremiyet kurallarının ihlal edilip edilmediğini, ayrımcılık yapılıp yapılmadığını denetlemek. Eğitim Bakanlığının okul veya üniversite açmak, okul kurmak, eğitim vermek yetkisi yok. Bakanlık sadece, Evsizler Konseyi üyesi olarak, evsizlerin eğitimini sağlama çabalarına katılabiliyor.
Eğitim Bakanlığı ne zaman kuruldu?
ABD Eğitim Bakanlığı ülkenin en genç bakanlıklarından biri. Müstakil bir bakanlık olarak bu yıl 35’nci yılına girdi. Jimmy Carter döneminde 1979 yılında oluşturuldu ve 1980’de çalışmaya başladı. Aslında 1867 yılında bir Eğitim Bakanlığı kurulmuştu ancak 1 yıl sonra 1868’de yeniden bir genel müdürlük seviyesine indirilmişti. 1980 yılında önce Sağlık Eğitim ve Refah Bakanlığı bünyesinde bir birimdi. Demokrat Başkan Carter’ın bu birimi bakanlık seviyesine yükseltme teklifi Kongre’den özellikle de Cumhuriyetçi muhalefetten büyük bir tepki ve direniş görmüştü.
Eğitim Bakanlığına kimler, neden karşı?
Federal bir eğitim bakanlığı kurulmasına karşı çıkanlar genellikle Cumhuriyetçiler. Cumhuriyetçiler, Eğitim Bakanlığını, Anayasanın hiçbir yerinde ‘education (eğitim)’ sözcüğünün bile geçmediğine dikkat çekerek Amerikan anayasasına aykırı görüyorlardı. Eğitim Bakanlığını, ‘eyaletlerin ve yerel yönetimlerin anayasal yetkilerine yasadışı bir bürokratik müdahale’ olarak nitelendirdiler. Cumhuriyetçilerin bir başka bir başka itiraz gerekçesi ise eğitim bakanlığının, aile işlerine karışacağı endişesi…
Demokratlar ise, Cumhuriyetçilerin bazı endişelerine katılmakla beraber, genellikle, ülkenin yoksulları ile ve Hispanik, siyahi azınlıklara mensup öğrencilerinin eşit şartlarda kaliteli eğitim aldığından emin olunabilmesi için bakanlığın bir denetim enstürmanı olarak varlığını destekliyor.
Ronald Reagan’ın, 1980’de Jimmy Carter’a karşı başkanlık seçim kampanyasındaki vaatlerinden biri de eğitim bakanlığını tamamen kaldırmaktı. Başkanlığı döneminde Kongre’de Demokratların çoğunlukta olması nedeniyle bunu başaramadı ama bütçesini ve yetkilerini tırpanladı. Bakanlığa ise, ülkede bir eğitim bakanlığı var olmasına şiddetle karşı çıkan William Bennett’ı atadı. George H. Bush’un başkanlığa seçilmesinden sonra Cumhuriyetçiler bakanlığı ortadan kaldırmak çabasından vazgeçti. Ancak hala Cumhuriyetçi Parti içinde bazı başkan aday adayları dönem dönem bu bakanlığı tamamen kaldırmayı vaatleri arasına alıyor.
Partinin liberteryan kanadı ise, bir eğitim bakanlığının varlığını, devletin, bütün vergi mükelleflerinin parasıyla, öğrencilere sadece bir kısım vergi mükellefinin bakışını empoze etmesi riski taşıdığı gerekçesiyle karşı çıkıyor.
AMERİKA BÜLTENİ‘ni Twitter‘dan ve Facebook‘tan takip edebilirsiniz