Iowa önseçiminin gerçek sonuçları
AMERİKA BÜLTENİ (2 Şubat 2016)
Follow @amerikabulteni
Ve her iki partide başkan adaylığı yarışında söz artık seçmenlerin. Iowa önseçimi ile başkan adaylığı mücadelesi de başladı. Her iki partideki mevcut belirsiz tablo, yakın tarihin en ilginç, en tuhaf, bazı açılardan en kirli önseçim maratonlarından birine tanık olacağımızın da göstergesi.
İşte Pazartesi akşamı yapılan Iowa önseçiminde ortaya çıkan en dikkat çekici sonuçlar:
Önce resmi sonuçlar:
Cumhuriyetçi Parti nihai sonuçları:
- Ted Cruz — 27.6%
- Donald Trump — 24.3%
- Marco Rubio — 23.1%
- Ben Carson — 9.3%
- Rand Paul — 4.5%
- Jeb Bush — 2.8%
- Carly Fiorina — 1.9%
- John Kasich — 1.9%
- Mike Huckabee — 1.8%
- Chris Christie — 1.8%
- Rick Santorum — 1.0%
- Other — 0.1%
- Jim Gilmore — 0.0%
Ve Demokrat Parti nihai sonuçları
- Hillary Clinton — 49.8%
- Bernie Sanders — 49.6%
- Martin O’Malley — 0.5%
Demokrat Partide her iki aday da kazandı
Demokrat Partide aslında kaybeden yok. Her iki aday da aynı oranda oy aldı. Hillary Clinton, sallantıda olduğu Iowa’da kaybetmeyerek kazandı. Sekiz yıl önce Barack Obama karşısında kaybetmeye Iowa şokuyla başlamıştı. Bu yıl bundan kaçınmayı başararak önemli bir handikapı aştı.
Bununla beraber sadece 7 ay önce Hillary Clinton’a, o günlerde Iowa anketlerinde yüzde 50 puan fark attığı senatör Bernie Sanders ile Iowa’da başa baş bir yarışa gireceği ve kıl payı kazanmış görüneceği söylense gülerdi. Sanders, 7 aylık kampanyası ile herkesin Hillary’nin çantasında keklik gördüğü Iowa zaferini ‘beraberlikle’ bitirmeyi başardı. Sanders, Iowa’dan neredeyse Hillary’nin kazandığı kadar kurultay delegesi (23’e 21) kazanmayı başardı ve anketlerde önde olduğu ve bir hafta sonra seçimin yapılacağı New Hampshire’a geçti.
Demokrat partide her iki aday da kaybetti
Hillary Clinton Iowa’nın açık mağlubuydu. Partinin ağır topu ve ana akım adayı olmasına rağmen, ağır Brooklyn aksanıyla konuşan 74 yaşında, Vermontlu bir sosyalist aday ile berabere kaldı. Dahası, bir sonraki durak olan New Hampshire’da aynı adaya büyük olasılıkla kaybedince tablo onun için biraz daha kararacak.
Bununla beraber Bernie Sanders da kaybetti. Çok yaklaştı ama, genç seçmenleri 8 yıl önce Barack Obama’nın mobilize ettiği ölçüde yeterince harekete geçiremedi. Clinton’a karşı bir Obama momentumu yakalayabilmesi için Iowa’da net bir zafere ihtiyacı vardı. Haftaya yapılacak New Hampshire önseçiminden sonra bir türlü güçlü desteke bulamadığı ve Demokrat tabanın çekirdeği olan siyahların yoğunlukta olduğu eyaletlere geçildiğinde önemli bir momentum kaybına uğraması olası.
Hillary Clinton yazı-tura ile kazandı
Hillary Clinton, hiç şüphesiz Iowa’daki en şanslı aday adayıydı. Demokrat Parti Iowa önseçimi tarihi bir yakın sonuca neden oldu. Öyleki eyaletteki bazı seçim bölgelerinde (presinct) oylar eşit çıkınca sonuç yazı-tura ile belirlendi. Ve yazı tura ile sonucun belirlendiği 7 seçim bölgesinden 6’sında yazı-turayı Hillary Clinton kazandı.
Cumhuriyetçi Parti
Ted Cruz kazandı
Ted Cruz, Iowa gecesini ilk sırada tamamlayarak gecenin galibi oldu. Aylardır bütün anketlerde birinci sırada olan Donald Trump’ı geçmesi büyük bir reklam oldu. Bir momentum yakaladı.
Ted Cruz kaybetti
Ted Cruz, Iowa önseçimini ilk sırada tamamladı ama Cumhuriyetçi tabanın Evanjelik beyazlardan oluştuğu Iowa, Cruz’ın en iddialı olduğu eyaletti zaten. Yani kampanyasının zirvesini gördü ve o zirvenin rakiplerini diğer eyaletlerde zorlayacak yükseklikte olmadığı da ortaya çıktı. 2008’de Evanjelik beyazların gözdesi Mike Huckabee, 2012’de aynı seçmen grubuun gözdesi Rick Santorum aynı şekilde eyaleti kazanmış ama sonrasında silinip gitmişlerdi.
Donald Trump kazandı
Iowa, Trump için en zor eyaletti. Açıkçası ciddi anlaistlerin ve kendi kampanyasının Iowa’da kazanacağı gibi bir beklentisi de yoktu. Bir şekilde hemen arkasında bırakması gereken en önemli yokuştu. Çok da ezilmeden arkasında bıraktı ve anketlerde en yakın rakibine 20 puan fark attığı New Hampshire’a gitti. Orada yenilmediği sürece hiçbir kaybı yok. Hala bıraktığımız yerde.
Donald Trump kaybetti
Donald Trump, sadece bütün kampanyasını değil yaşamını ‘kazanma’ üzerine oturtmuş bir isim. Destekçilerine ‘kazanmaktan yorulacaksınız’ diyordu. Önseçim maratonuna kaybederek başlaması, Trump’ın egosu ve imajı açısından hiç şüphesiz açık bir yenilgidir. Onu sarsmamış olamaz. Yenilebileceği görüldü ve Trump balonunun hangi eyalette patlayacağı konusunda bahisler bile açıldı.
Marco Rubio kaybetti
Floridanın Küba kökenli senatörü Cumhuriyetçi Parti ‘establishment’ının iki belaya (Cruz ve Trump) karşı en önemli alternatifi haline gelmişti. Eğer Iowa’da ikinci olsaydı gecenin asıl kazananı olarak ilan edilecekti. Üçüncü olarak kaybetti. Trump’ın bundan sonraki asıl hedefi de Cruz’dan çok Rubio olacak. Trump’ın Rubio’nun ‘Hispanik’ kökenli olmasını, ‘kaçak göçmenlere af’çı olmasını gündeme getirerek, bu konularda oldukça hassas ‘beyaz’ Cumhuriyetçileri korkutma kampanyası başlatacağını görmek için kahin olmak gerekmiyor.
Marco Rubio kazandı
Üçüncü olduğu Iowa’da ‘zafer konuşması’ yapacak kadar kazandı. Zafer konuşmasında, ‘bunun asla mümkün olamayacağı söylenmişti, ama başardık’ dedi. İşin aslı, anketlerde üçüncü gözüken birinin, önseçimde üçüncü olacağına kimse imkansız dememişti. Ama böyle görmesi de tamamen temelsiz değil. Rubio’dan sonraki diğer aday adayları Iowa gecesinde döküldü ve çoğu yarıştan çekildi. Rubio, önemli oranda ana akım seçmene, maratonu ‘kazanabilir’ bir aday olduğunu ispatlamış oldu. Etrafında kümelenme artacaktır.
Iowa kaybetti
Görüldüğü gibi, sonuçlara baktığınız açıya göre, kazanan isim, kaybeden isim analizleri yapmak pekala mümkün. Önseçim maratonu açısından net bir şey söylemek için Iowa yeterli değil ve daha çok erken. Iowa her dört yılda bir asıl olarak yaptığını yaptı ve yarışta zaten artık olamaması gerekenlere, olmamaları gerektiğini gösterdi. Demokratların üçüncü aday adayı Martin O’Malley’nin veya Cumhuriyetçilerden Mike Huckabee’nin pazartesi gecesi sonuçlarından hemen sonra adaylıktan çekilmesi gibi. Cumhuriyetçilerden 10 gün içinde çekilenler de olacak.
Medya ve analistler bugün Iowa hakkında son analizlerini yazacak ve bugünden sonra Iowa’yı hatırlayamayacağız bile. 4 yılda bir yaşadığı o anı yaşadı Iowa ve geçti gitti. Salı sabahının en büyük kaybedeni, her dört yılda bir olduğu gibi Iowa’ydı. Aylardır gördüğü ilgi-iltifat bitti. Ne gazetecilerin ne de politikacıların yolu 2020 yılına kadar bir daha düşmez.
Follow @amerikabulteni