(AMERİKA BÜLTENİ )
ABD ve Çin arasında son yıllarda yükselen tansiyonun, 2000’li yıllarda dünya ekonomisinin motoru haline gelmiş ticari ortaklığa olumsuz etkileri bir kez daha görüldü. ABD İstatistik Dairesi Ekonomik Analiz Ofisinin Çarşamba günü yayınladığı resmi veriler, ABD’nin Çin ile ticaret hacminin 2023 yılında rekor düzeyde daraldığını gösterdi.
2023 yılında ABD’nin Çin’den ithalatı yüzde 20 azalarak 427.2 milyar dolara geriledi. Böylece, ABD’nin Çin’den ithalatı 20 yıl aradan sonra ilk kez Meksika’nın gerisinde kaldı.
Meksika, 2023 yılında ABD’ye gerçekleştirdiği 475 milyar dolarlık ihracat ile son iki yıldır ABD’nin en büyük ticaret ortağı olan Kanada’yı da geçerek, ABD’ye en fazla ihracat gerçekleştiren ülke konumuna yükseldi. Meksika ile ticaretin merkezlerinden biri olan Texas Laredo Limanı da uzun bir aradan sonra ilk kez 2023 yılında ülkenin en işlek limanı oldu.
2023 yılında ABD’nin uluslararası ticareti küçük bir düşüşle 5.1 trilyon dolara gerilese de, 2022 yılında tüm zamanların rekoru olan 5.3 trilyon dolarlık ticaret hacminin ardından ikinci en yüksek yıl oldu. ABD’nin ticaret açığı ise üst üste üçüncü yılın da yine 1 trilyon dolar eşiğinin üstünde kalarak 1.1 trilyon dolar olarak gerçekleşti.
Moody’s Analytics’in baş ekonomisti Mark Zandi, New York Times gazetesine verileri, “Çin ile ortaklığımız sona eriyor ve bu en çok da ticari akışın boyutunda kendini gösteriyor” sözleriyle yorumladı. Çin ürünlerine karşı Trump döneminde başlayan ve Biden döneminde artarak süren gümrük vergileri bu değişimde en önemli rolü oynuyor. Ekonomik analizler, gümrük vergisi uygulanan ürünlerde Çin’den ABD’ye ihracatın önemli ölçüde düştüğünü, gümrük vergisi olmayan ürünlerde ise artarak sürdüğünü gösteriyor.
Dünya Ticaret Örgütü ekonomisti Ralph Ossa ise, ABD ile Çin arasındaki ticari ortaklığın çöktüğünü söylemenin yanlış olacağı görüşünde. NYT’a konuşan Ossa, buna rağmen, her iki ülkenin birbiri ile ticaretinin, dünyanın diğer ülkeleriyle ticaretlerinden yüzde 30 daha yavaş geliştiğini söylemenin daha doğru olduğunu söyledi.
Gazetenin görüştüğü bazı ekonomistler ise, sadece çıplak verilere bakarak analiz yapmanın yanıltıcı olabileceği görüşünde. Birçok Çin firmasının ülke toprakları dışından ABD’ye ürtün sattığının bu analizlerde görünmediğine dikkat çekiyorlar. Örneğin Çinli otomobil üreticisi Hisun gibi bazı çok uluslu firmalar otomobil üretimlerini Çin dışına taşıdı ama üretimde kullandıkları bütün hammadde ve parçaları Çin’den tedarik etmeyi sürdürüyor. Bazı ABD şirketleri ise, gümrük vergileri duvarını aşmak için, Çin mallarını üçüncü ülkeler üzerinden aldıklarına vurgu yapıyor.
Bununla beraber, Çin’in Ukrayna Savaşında Rusya’dan yana taraf olmasının, ABD’nin ticari tedarikte Çin’e bağımlılığını bitirme isteğini daha da pekiştirdiği belirtiliyor. ABD’deki bu değişimi gören bir çok Avrupa ve Asya firması ise Meksika ve ABD içinde yatırımlarla alternatif tedarik pazarından pay kapmaya çalışıyor. Birçok Güney Kore firması, ABD’nin otomobil üretimine parça tedariğinde hızla yükseliyor. Elektrikli otomobillere batarya üreten Güney Kore firması SK On, Georgia eyaletinde 2.6 milyar dolarlık fabrikasından sonra Georgia, Tennessee ve Kentcuky eyaletlerinde Hyundai ve Ford işbirliğiyle yeni yatırımlar yapıyor. Güney Kore’nin ABD’ye ihracatı da 20 yıl sonra ilk kez 2023 yılında Çin’e ihracatının önüne geçti.